Falkirk Wheel - winda dla statków w Szkocji [NIESAMOWITE KONSTRUKCJE]

Falkirk Wheel - podnośnia statków inna niż wszystkie

Jednak kilkanaście lat temu w Szkocji powstało coś, co przebiło wszystkie śluzy i windy dla statków na świecie. W 2002 roku otwarto Falkirk Wheel - pierwszą obrotową windę dla barek rzecznych, która połączyła kanał Forth and Clyde z Union Canal. Różnica poziomu wody pomiędzy nimi wynosi 24 metry. Wcześniej oba kanały łączył system 11 śluz, ale w latach 30 podupadł on, ponieważ był coraz rzadziej używany, aż zlikwidowano go zupełnie.

Dopiero pod koniec XX wieku postanowiono przywrócić komunikację na kanałach w centralnej Szkocji, by odtworzyć wodne połączenie Glasgow z Edynburgiem. Postanowiono wówczas zamiast śluz zbudować obiekt godny możliwości technicznych XXI wieku. Za wstępny projekt odpowiedzialne było Nicoll Russell Studios oraz biuro konstrukcyjne Binnie Black and Veatch, a ostateczny projekt architektoniczny powstał w zespole Tony`ego Kettle`a ze szkockiej pracowni RMJM.

Zobacz także: Most przy Zaporze Hoovera [NIESAMOWITE KONSTRUKCJE]>>

Architekci i inżynierowie wymyśli taką konstrukcję, która jest nie tylko ciekawą formą, ale i stanowi energooszczędne urządzenie. Zastosowali bowiem windę obrotową o zasadzie podobnej do diabelskiego młyna.

Cała konstrukcja składa się z akweduktu wspartego na żelbetowych przyporach, który wyprowadza z wysokiego wzgórza Union Canal. Rzeźbiarski akwedukt urywa się 8 pięter nad poziomem kanału Forth and Clyde. Jednak statki nie spadają pionowo w dół, tylko wpływają do jednej z dwóch komór zamocowanych do wielkiego koła obrotowej windy.

Koło to ma 35 metrów średnicy i składa się z dwóch przeciwległych ramion, każde o wysięgu 15 metrów. Architekci nadali konstrukcji kształt podwójnego topora, jakiego używali Celtowie zamieszkujący niegdyś Szkocję. To ciekawe nawiązanie w tym ultranowoczesnym obiekcie do odległej przeszłości.

Zobacz także: Największy ceglany most na świecie - Göltzschtalbrücke w Saksonii>>

Winda dla statków - jak to działa?

Jednak mimo zaawansowanej technologii winda tak naprawdę bazuje na bardzo prostej zasadzie - prawie Archimedesa, które słynny uczony z Syrakuzy opracował w III w. p. n. e. Winda składa się z dwóch przeciwnych zbiorników - komór, do których wpływają barki. Każdy zbiornik napełniony jest 360 tys. litrów wody. Dzięki równowadze potrzeba minimalnej energii, by statki mogły wjechać windą na górę, bądź zjechać na dół. Nawet jeżeli tylko do jednej komory wpłynie barka - bo zgodnie z prawem Archimedesa, barka zanurzone w wodzie traci pozornie na ciężarze tyle, ile wyparta przez nią woda - więc obie szalki tej niby-wagi pozostają dalej w równowadze.

Elektryczne silniki w zasadzie głównie pracują nad tym, by otwierać i zamykać grodzie komór, zaś sam zjazd i wjazdy to zasługa siły ciążenia. Obrót o 180 st. Falkirk Wheel zajmuje 5 i pół minuty i pochłania tylko 1,5 kilowatogodziny, mniej więcej tyle samo energii potrzeba, by zagotować wodę w 8 czajnikach elektrycznych!

---

Decyzja władz o rewitalizacji system kanałów i budowy Falkirk Wheel okazała się strzałem w dziesiątkę - dziś to jedna z największych atrakcji turystycznych Szkocji. Sama konstrukcja widnieje od 2007 roku na serii banknotów 50 funtowych emitowanych przez Bank of Scotland. Konstrukcji towarzyszy ciekawy pawilon centrum turystycznego z kawiarnią w kształcie klina.