Najlepsi z cegły: znamy wyniki konkursu Brick Award

Grand Prix: budynek mieszkalny ZW109, Koszalin, proj. HS99

Gdy w 2012 roku najbardziej znanym i najczęściej nagradzanym polskim budynkiem został gmach Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka w Katowicach, wielu nie kryło zaskoczenia, że autorami głośnej budowli byli mało znani architekci z Koszalina. Teraz ci sami architekci w swoim mieście zbudowali wielorodzinny budynek mieszkalny, który jury polskiej edycji konkursu Brick Award uznało za najlepszy ceglany obiekt w kraju, a zarazem przyznało mu pierwszą nagrodę w kategorii domów wielorodzinnych.

Budynek mieszkalny ZW109 stanął przy ulicy, która przed wojną była zabudowana eleganckimi kamienicami. Architekci z HS99, projektując tu nowy dom, postanowili odwołać się do przeszłości. W ten sposób powstał prosty, powściągliwy, elegancki budynek mieszkalny oraz towarzysząca mu brama o zdobnych kształtach - to ona jest echem XIX-wiecznej zabudowy.

Sam budynek, mieszczący apartamenty mieszkalne wybudowano z grafitowej cegły i pozbawiono detalu czy ozdób. To dopasowana do nietypowej, długiej i wąskiej działki ceglana kostka, której surową bryłę uzupełnia biała brama.

"Obiekt zaprojektowany został z urzekającą elegancją i prostotą, zaś materiał ceramiczny zastosowany na elewacji dyskretnie, aczkolwiek jednoznacznie podkreśla owe walory. Doskonale wykorzystano charakter działki, jej ograniczenia przekuwając w atuty. Pomimo kameralnego charakteru, obiekt wyraźnie zaznacza swoją obecność i zdaniem jury, może stać się architektoniczną wizytówką miasta" - uznali jurorzy Brick Award.

Najlepszy dom jednorodzinny: dom w Józefowie, proj. Emiko Hayakawa i Aureliusz Kowalczyk

Za najlepszy budynek jednorodzinny jurorzy uznali dom w Józefowie, zaprojektowany przez pracujący na stałe w Japonii duet Hayakawa/Kowalczyk. To zwarta bryła o nieregularnym kształcie, wstawiona pomiędzy sosny, gęsto porastające działkę.

To właśnie połączenie rytmu pni drzew z ceglanymi elewacjami doceniło jury konkursu Brick Award. "Precyzyjny wątek szarej cegły tworzy żywą powierzchnię - ekran, na którym kładą się cienie drzew" - zauważyli jurorzy. Ograniczona ilość detali i materiałów zadziałała na korzyść budynku, bo nie zacierają starannie przemyślanej bryły i subtelnych efektów wizualnych. "Łamana" geometria ścian, podobnie jak minimalistyczne drewniane detale wejścia, loggi, bramy garażowej "osłabiające" naroża budynku, pozwoliły zminimalizować skalę domu. Plany zbudowano jako sekwencję wnętrz o zróżnicowanej skali, w przemyślany sposób połączonych i daleko odbiegających od typowych układów funkcjonalnych podmiejskich domów jednorodzinnych" - podkreślili jurorzy w swoim werdykcie.

Szkoła Muzyczna we Wrocławiu, proj. Maćków Pracownia Projektowa

Naukowcy dawno to odkryli: przebywanie w estetycznej, dobrze zaprojektowanej przestrzeni podnosi wrażliwość i kreatywność jej użytkowników. Czy fakt, że gmach wrocławskiej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej został właśnie wybrany najpiękniejszym ceglanym budynkiem użyteczności publicznej w Polsce wspomoże wrażliwość uczniów i uczennic tej szkoły?

Budynek - dzieło biura Maćków Pracownia Projektowa - nagrodzono "za wzorowe kształtowanie bryły nowego obiektu z zachowaniem skali charakterystycznej dla ul. Piłsudskiego, jednej z reprezentacyjnych ulic Wrocławia. Biała bryła budynku nie nawiązuje wprost do otoczenia, choć zachowuje monumentalny charakter sąsiedztwa". Budynek, opracowany przez zespół Zbigniewa Maćkówa wzbudzał kontrowersje właśnie tym, że ma formę zupełnie różną od sąsiednich budynków - architekci postanowili wykreować nową bryłę, zamiast naśladować style historyczne. I to doceniło jury Brick Award, bo dokonali tego, sięgając po materiał ceramiczny. Biała cegła klinkierowa oraz wysunięte przed lico ścian okna, dynamizujące elewacje, nadały gmachowi lekkości i rzeźbiarskości.

Najlepsza wizja studencka: Brick to Heaven

W polskiej edycji Brick Award nagradzane są także prace studenckie - choć nie przeznaczone do realizacji, bardzo często są świeże, ciekawe, pobudzające do dyskusji. W tym roku za najlepszą z nich uznano projekt Brick to Heaven Justyny Lebiedzik, Martyny Dziurskiej i Karoliny Krupy. Ta praca - to wizja przestrzennej struktury, w której architektura jest pretekstem do refleksji nad zagadnieniami bardziej filozoficznymi.

"Dostrzeżona inspiracja formą jednego z najpowszechniej stosowanych elementów budowlanych - ceramicznego bloczka szczelinowego - przemienia za pomocą architektonicznego warsztatu codzienność w poezję. Stanowi spotkanie współczesnego z odwiecznym i pokazuje, że przeżywanie architektury może wieźć odbiorców w sfery przeżyć metafizycznych" - uzasadniają swój wybór jurorzy.

Wyróżnienie: Living - Garden House, proj. Robert Konieczny

W tegorocznej edycji polskiego wydania konkursu Brick Award jury przyznało pięć wyróżnień. Za warty zauważenia jury uznało jednorodzinny dom Living-Garden House, zaprojektowany przez specjalistę od oryginalnych obiektów jednorodzinnych - Roberta Koniecznego.

Dom składa się z dwóch różnych formalnie części. Przeszklone przyziemie kryje część dzienną domu - lustrzane szyby powodują, że budynek wygląda, jakby lewitował, zaś mieszkańcom daje możliwość cieszenia się szerokim widokiem na ogród. Pokoje prywatne, ulokowane na piętrze, ukryto za ceglanymi elewacjami. "(...) lakoniczność i prymat przekazu obserwacji natury, dzięki odpowiedniemu kształtowaniu architektury domu, wydają się interesujące" - zauważyło jury.

Wyróżnienie: centrum usług korporacyjnych w Płocku, proj. SDA Szcześniak - Denier S. C.

W kategorii obiektów użyteczności publicznej uwagę jurorów zwróciły dwa biurowce. Jeden stanął w Płocku: to centrum usług korporacyjnych, zaprojektowane przez pracownię SDA Szcześniak- Denier S. C. "Charakter i architekturę budynku określa konsekwencja w użyciu cegły, jako materiału zamykającego elewacje syntetycznej bryły w kształcie równoległoboku. Drobny element budujący ściany wspomaga artykulacja wpasowanych w moduł materiałowy okien, wyposażonych w pionowe żaluzje-żyletki, dające konieczne z uwagi na orientację, zacienienie" - opisują walory budowli jurorzy.

Biurowiec otrzymał dynamiczną sylwetkę, a jego oryginalną formę podkreśliła nietypowa, ciemna cegła, z której został wybudowany oraz zewnętrzne żaluzje na oknach. Tę wyrazistą bryłę łagodzi nieco sąsiedztwo: biurowiec stanął w parku, wśród zieleni.

Wyróżnienie: Ericpol Software Pool, Łódź, proj. Horizone Studio Darasz Kisielewski Strzeński Sp. J.

Budynek biurowy Ericpol Software Pool, projektu Horizone Studio Darasz Kisielewski Strzeński Sp. J. został wyróżniony za ambitne, autorskie podejście do kształtowania elewacji z wykorzystaniem ręcznie formowanej cegły. Po ten rzadko spotykany materiał projektanci sięgnęli m.in. po to, by lepiej wkomponować nowy gmach w historyczne otoczenie ogrodu pałacowego Scheiblera. Elewacje z nieregularnie układanej cegły zyskały światłocieniowy walor, który skontrastowano z bardziej tradycyjnymi dla nowych biurowców powierzchniami ze szkła.

Jurorzy konkursu Brick Award docenili zamysł projektantów: "Wybór cegły, materiału o długiej historii, kojarzonego z ciężarem i trwałością, w archaicznej, manufakturowej wersji jest szczególnie ciekawy w kontekście funkcji budynku - biurowca firmy informatycznej, a więc zajmującej się światem wirtualnym, niematerialnym".

Wyróżnienie: Browar Lubicz (1 etap), Kraków, proj. Mofo Architekci

Pierwszy etap przebudowy poprzemysłowego terenu Browaru Lubicz w Krakowie jury Brick Award wyróżniło w kategorii o nazwie "Renowacja/ Adaptacja/ Przebudowa /Rekonstrukcja". Na terenie położonego w centrum Krakowa dawnego browaru powstaje nowe założenie mieszkaniowo-usługowe. Zabytkowe budynki zostaną wyremontowane i zaadaptowane do nowych funkcji, pomiędzy nimi mają wyrosnąć też nowe obiekty.

Jury doceniło staranność, z jaką pracownia Mofo Architekci zaprojektowała przemianę zabytkowych, ceglanych, poprzemysłowych obiektów w budynki mieszkalne i usługowe. Jak ujęli to w swoim werdykcie jurorzy konkursu, autorom przebudowy Browaru Lubicz, m.in. dzięki świadomemu użyciu cegły, udało się zachować Genius Loci.

Projekt bez realizacji: zespół mieszkaniowy Architektura +65, proj. Michał Zbytniewski

Student architektury, Michał Zbytniewski otrzymał wyróżnienie za projekt zabudowy mieszkaniowej dla osób w podeszłym wieku. O tym, że budownictwo dla seniorów będzie już niedługo dynamicznie rozwijającą się dziedziną (ze względu na duże zapotrzebowanie na tego typu domy) mówi się już dawno. Michał Zbytniewski wziął udział w konkursie pod hasłem "Architektura +65" i zaprojektował kompleks zabudowy mieszkaniowej, w której kluczową rolę pełni kominek.

Doceniono nie tylko fakt, że dom projektant chce zbudować z cegły - jurorom spodobało się metaforyczne połączenie cegły i ognia. Napisali: "Pomysł skupienia grupy użytkowników projektowanego kompleksu wokół przestrzeni, w których dominującą rolę odgrywa ceglany kominek oraz bijące z niego ogień i ciepło jest w opinii sądu konkursowego, poetycką metaforą jedności grupy społecznej zespolonej niczym cegły, przekształceniem materii poddanej działaniu ognia".