Socrealizm w Warszawie i Berlinie. Wspólny mianownik?

red.

W środę, 28 września, o godz. 18.00, w galerii plenerowej Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) odbędzie się wernisaż wystawy "Architektoniczna spuścizna socrealizmu w Warszawie i Berlinie. Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa - Karl-Marx-Allee".

Mozaika opasująca Dom Nauczyciela przedstawia różne aspekty życia w NRD - od sportu, poprzez naukę, wojsko, przemysł po rekreację. Zwraca uwagę wyrazista, socrealistyczna stylizacja rysunku.
Aleja Karola Marksa.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
1 z 11Mozaika opasująca Dom Nauczyciela przedstawia różne aspekty życia w NRD - od sportu, poprzez naukę, wojsko, przemysł po rekreację. Zwraca uwagę wyrazista, socrealistyczna stylizacja rysunku.
Aleja Karola Marksa.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
2 z 11Aleja Frankfurter i MDM.
Rzeźby.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
3 z 11Widok wzdłuż alei Karola Marksa na Bramę Frankurcką, w tle wieża telewizyjna na Alexanderplatz.
Berlin.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
4 z 11Krużganek otaczający ostatnie piętro w budynku przy Bramie Frankfurckiej. Cienkie kolumienki dźwigają ciężki gzyms z ceramicznym fryzem w formie płaskorzeźbionej spirali.
Karl-Marx-Alee.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
5 z 11Formy architektoniczne socrealizmu nawiązywały do wzorców historycznych. W Bramie Frankurckiej kopuły wysokościowców wzorowane są na XVIII-wiecznej wieży przy katedrze na Gendarmenmarkt.
Berlin.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
6 z 11Obszar śródmieścia Warszawy, który przeznaczono na realizację Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, z przedwojenną siecią ulic i placów oraz gęstą zabudową kwartałów. Widoczna ulica Marszałkowska i plac Zbawiciela - elementy przestrzenne, które zaadaptowano w projekcie osiedla. Projektanci MDM respektowali tradycyjny układ urbanistyczny miasta w kompozycji zespołu, w tym głównie Osi Stanisławowskiej (XVIII-wiecznego założenia tworzącego układ gwiaździstych placów na obszarze śródmieścia.
Zdjęcie lotnicze z 1945 roku.
Fot. Biuro Geodezji i Katastru Urzędu m. st. Warszawy
7 z 11Historyczna okrągła forma placu Zbawiciela, włączonego do projektu MDM-u, narzuciła budynkom łukowy plan. Plac otaczają bloki z wysuniętymi podcieniami, nad którymi umieszczono tarasy. Charakterystyczną oprawę placu stanowią kolumny toskańskie, wspierające tarasy, nawiązujące do kolumnad Berniniego z placu św. Piotra w Watykanie. Plastyczną, łukową geometrię fasad podkreślają także linie gzymsów wieńczących i attyk.
Plac Zbawiciela.
Fot. Jacek Marczuk
8 z 11Zostało ono zaakcentowane dominantą architektoniczną w postaci okrągłego belwederka.
Skrzyżowanie ważnych arterii miejskich - ulicy Marszałkowskiej i alei Armii Ludowej.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
9 z 11Barwne mozaiki zdobią kasetony stropów na krańcach podcieni dwóch bloków, stanowiących wschodnią i zachodnią pierzeję placu Konstytucji.
Plac Konstytucji, mozaika.
Fot. DSH
10 z 11Kolebkowe sklepienie prześwitu w łączniku przy Marszałkowskiej 55/73 inspirowane renesansową formą zdobień kasetonowych. Na majolikowych wypełnieniach kasetonów umieszczono m.in. motyw gołąbka pokoju - typowy dla socrealizmu symbol.
MDM.
Fot. Tomasz Kubaczyk / DSH
11 z 11Plakat MDM
Plakat MDM
DSH

Warszawa ma swój MDM (Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa), Berlin - Karl-Marx-Allee (Aleja Karola Marksa). Obie dzielnice są sztandarowymi przykładami zespołów zabudowy, które całościowo - od kompozycji urbanistycznej poprzez formę architektoniczną aż do zdobnictwa i detali - zostały podporządkowane zasadom socrealizmu. Mimo iż zespoły te powstawały w różnych państwach to podobieństwa w kompozycji, formie architektonicznej, stylistyce i dekoracjach są uderzające, a niektóre elementy powtarzają się w niemal niezmienionej formie.

Wystawa jest częścią większego projektu "Tożsamość Miasta. Modernizm i Antymodernizm w powojennym dziedzictwie kulturowym". Prezentuje ona dziedzictwo architektoniczne socrealizmu na przykładzie dwóch wielkich realizacji: Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM) w Warszawie i Karl-Marx-Allee (KMA) w Berlinie. Międzynarodowa, polsko-niemiecka ekspozycja, prezentowana była do 9 września w Deutsches Historisches Museum w Berlinie, gdzie cieszyła się dużą popularnością. Od 28 września do 27 listopada będzie można ją oglądać w Warszawie, na skwerze im. ks. Twardowskiego w ramach plenerowej galerii DSH.

Historyczna okrągła forma placu Zbawiciela, włączonego do projektu MDM-u, narzuciła budynkom łukowy plan. Plac otaczają bloki z wysuniętymi podcieniami, nad którymi umieszczono tarasy. Charakterystyczną oprawę placu stanowią kolumny toskańskie, wspierające tarasy, nawiązujące do kolumnad Berniniego z placu św. Piotra w Watykanie. Plastyczną, łukową geometrię fasad podkreślają także linie gzymsów wieńczących i attyk.

Wystawie towarzyszy cykl spotkań "Socrealizm. Scenografia władzy" - w pierwszy weekend trwania wystawy (30 września - 2 października) jej tematykę przybliżą zwiedzającym varsavianiści, architekci, historycy i historycy sztuki, dziennikarze, socjolodzy (m.in. prof. Marta Leśniakowska, prof. Waldemar Braniewski, dr Piotr Osęka, Jarosław Trybuś). Program obejmuje nie tylko wykłady, ale także spacery po Muranowie i MDM-ie, wirtualne zwiedzanie m.in. Nowej Huty oraz pokaz filmowy.

Serdecznie zapraszamy!

ZOBACZ TAKŻE:

Socrealizm - trudne dziedzictwo, którym można się chwalić

Ruiny Warszawy na starych fotografiach

Architektura: sposób na skuteczną promocję

Polecane

Skomentuj:

Socrealizm w Warszawie i Berlinie. Wspólny mianownik?