Rewitalizacja według studentów - OSSA 2009

Organizatorzy (Michał Żółtowski, Katarzyna Kiełbińska-PG) trafnie zatytułowali przedsięwzięcie 'Kontrapunkt Częstochowa', gdyż miasto kojarzone głównie z Jasną Górą, kolebką pielgrzymek okazało się skrywać ogromne obszary poprzemysłowe. Wyjątkowy dla warsztatów był fakt że wyłączny sponsor, firma 'Operator ARP' właściciel terenów pohutniczych, jasno określił cel, którym było stworzenie projektu koncepcji zagospodarowania obszaru poprzemysłowego o obszarze około 25 ha. Jednocześnie całe przedsięwzięcie potraktowane zostało konkursowo z wyłonieniem zwycięzców.

Teren poprzemysłowy, w dużej mierze zakażony obecnie pokrywa zieleń

Teren działania, zlokalizowano nad rzeką Kucelinką, na działce położonej przy projektowanej wschodniej obwodnicy Częstochowy. Teren poprzemysłowy, w dużej mierze zakażony obecnie pokrywa zieleń. Pod jej płaszczem skrywają się częściowo rozebrane obiekty należące do huty oraz drugi co do wielkości w Polsce cmentarz Żydowski, obecnie zaniedbany i porośnięty roślinnością. Lokalizacja obszaru kultu i religii w centrum strefy przemysłowej stanowiła wyzwanie, jednak niosące za sobą ciekawe spostrzeżenia a w konsekwencji pomysły na rozwiązanie problematycznego terenu.

OSSA 2009

50 studentów przyjechało z dziewięciu uczelni. Podzielono ich na pięć dziesięcioosobowych grup roboczych. Przez pięć dni dowiadywali się, co mieszkańcy miasta uznają za swoje największe potrzeby, i poznawali częstochowskie warunki, aby ostatecznie przygotować i przedstawić do oceny pięć projektów. Oceny dokonała komisja architektów i przedstawicieli spółki Operator ARP. Przyznała dwie pierwsze nagrody równorzędne, nagrodę drugą i jedno wyróżnienie.

  Projekt Las Hutas

Prace studentów z Politechnik; Gdańskiej, Krakowskiej, Lubelskiej, Łódzkiej, Poznańskiej, Śląskiej, Wrocławskiej oraz Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego i Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu były tak różnorodne jak i strefa działania. Jednym z ciekawych projektów, grupy pod przewodnictwem Konrada Lewackiego okazało się stworzenie kompleksu o nazwie 'las hutas' który nadał terenowi nowe funkcje nie związanych z przemysłem, oraz potraktowanie go jako rozrywkowego zaplecza miasta. Odważnym pomysłem okazało się potraktowania rzeki Kucelinki jako głównego cieku wodnego w mieście, ewoluującego i pozwalającego na stworzenie przystani jachtowej z centrum sportów wodnych oraz wykreowanie przestrzeni dla Aquaparku, lunaparku pośród wysokich kominów huty, akademików ASP wraz ze strefą wystawienniczą oraz zaplecza hotelowego. Takie rozwiązanie zostało zauważone i pozytywnie ocenione przez inwestora, który nagrodził team jednym z pierwszych miejsc. Nadanie konkretnej formy budynkom oraz odejście od obecnej funkcji przemysłowej pozwoliło na wyobrażenie sobie, jak mógłby wyglądać cały nowo proponowany kompleks w istniejącej tkance miasta. Odejście od obecnej funkcji i odważne potraktowanie terenu poparto analizami rozwoju Częstochowy.

Projekt Gąszcz

Kolejna wygrana grupa prowadzona przez Wojciecha Skrzypca oraz Kamilę Cieśla-Gałeczkę zaproponowała oddzielenie funkcji przemysłowej i stworzenie obszaru kreatywności artystycznej. Inkubatory pracy twórczej zlokalizowane wśród zieleni nazwano 'gąszczem'. Stworzenie strefy do pracy oraz inspiracji dla artystów okazało się trafionym pomysłem. Zaprojektowano domki do kontemplacji lokalizując je w sąsiedztwie cmentarza oraz rzeki Kucelikni, a także przestrzenie wystawiennicze oraz koncertowe dla przedsięwzięć festiwalowych organizowanych na większą skalę. Dodatkową ciekawą propozycją grupy było stworzenie strony internetowej, gdzie całe nowe założenie projektowe można by było łatwo znaleźć. Korzystając z linka potencjalny zainteresowany, inwestor mógłby zasięgnąć informacji co oferuje nowo proponowana strefa i z jakich usług oraz przedsięwzięć może skorzystać.

Projekt Huta Sztuki

Drugie miejsce przyznano grupie dowodzonej przez profesora Krzysztofa Lenartowicza z Politechniki Krakowskiej, której głównym pomysłem było połączenie funkcji przemysłowej z nowo projektowanymi strefami. Na terenach pokutniczych miałyby znajdować się miejskie obszary dla różnych grup użytkowników, takie jak skateparki, parki zielone, miejsca wystawiennicze, przestrzenie publiczne. Główną ideą 'huty sztuki' była możliwość skorzystania z materiałów wyrabianych przez hutę oraz firmy znajdujące się na jej terenach w celu tworzenia domów tymczasowych kontenerowych oraz użytkowych dzieł sztuki. Z tego rodzaju architektury mogliby korzystać ludzie, których los pozbawił dachu nad głową podczas różnego rodzaju klęsk, jak powodzie czy burze obecnie dotykające także Polskę. Jednocześnie budynki mogłyby same w sobie być dziełami nadającymi się do publicznej prezentacji i użytku już na terenach nad rzeką Kucelinką.

Projekt Złota Park

Kolejna grupa prowadzona przez Panów Tomasza Bradeckiego oraz Michała Stangela przedstawiła konkretne, urbanistyczne rozwiązanie przestrzenne terenu wraz z pozostawieniem obecnie istniejącej funkcji przemysłowej. Projekt o nazwie 'Złota Park' był pomysłem na stworzenie na zadanej przestrzeni parku technologicznego, gdzie nowoczesne technologiczne rozwiązanie naukowo udoskonalane w laboratoriach mogłyby znaleźć zastosowanie w przemyśle. Jednocześnie stworzono centrum wystawiennicze i obsługi klienta w sąsiedztwie cmentarza wraz z zapleczem hotelowym nad rzeką Kucelinką. Wykorzystano także istniejącą infrastrukturę kolejową oraz drogową w celu skomunikowania tych różnorodnych stref przemysłu.

Projekt Sponge

Ostatnia grupa wspomagana tutorami z pracowni 'plus8.pl' przedstawiła swój projekt o nazwie 'sponge', którego głównym pomysłem było pozostawienie na całym obszarze funkcji przemysłowej, przy jednoczesnym wykorzystaniu cmentarza jako naturalnej granicy i stworzenie na jego obrzeżach stref usług. Brzeg rzeki Kucelinki potraktowano jako strefy dla rozwoju gąbki- formy wciągającej potencjalnego odbiorcę na teren.

Większość grup potraktowała cmentarz jako miejsce kultu Religi i pamięci, ale przede wszystkim wyciszający teren zielony, swego rodzaju bufor dla przemysłu i nowo proponowanych funkcji usługowo-artystyczno-wystawienniczych. Różnorodność projektów po raz kolejny była dowodem na to, że nawet zadanie będące wyzwaniem urbanistycznym nie jest przeszkodą dla fantazji i pomysłowości studentów.

więcej na www.czestochowa.ossa.org.pl

Maria Radzimierska

Zobacz także:

Architektoniczne warsztaty OSSA

Dyplom Roku 2008

Wywiad z Tomaszem Koniorem