modernizm

Wieżowce pojawiły się w USA już pod koniec XIX wieku. W Polsce w górę wystrzeliły dopiero w latach 20. XX wieku. Największy boom budowlany przeżywał Górny Śląsk, który po przyłączeniu potrzebował nowej stolicy regionu. Wybór padł na Katowice. Tamtejszy "Drapacz Chmur" miał przerosnąć wszystko, co do tej pory było w kraju.

Dziś projekty wybitnego architekta Macieja Nowickiego znajdują się w najważniejszych książkach o modernizmie. Tymczasem jedyny budynek Nowickiego w Warszawie, hala Klubu Sportowego "Orzeł", stała się ruiną.

Jak wyglądają najdziwniejsze osiedla na świecie? Jeden blok przypomina stos pralek, drugi kościelne organy, trzeci poustawiane na sobie pudełka. Zobaczcie nieco szalone wizje architektów z lat 60. i 70. XX wieku, które stały się rzeczywistością.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej w Katowicach powstało najnowocześniejsze muzeum w Europie. Muzeum Śląskie - dzieło Karola Schayera, uważane za łabędzi śpiew polskiej moderny, nigdy nie doczekało się otwarcia. Rozebrali je hitlerowcy, a na jego miejscu wybudowano socrealistyczny moloch. Do dziś zachowało się jedynie niewielkie skrzydło mieszkalne.

Pruitt-Igoe w St. Louis miało być osiedlem idealnym. Niestety, coś poszło nie tak. Ukończone w 1955 roku osiedle, złożone z 33 jedenastopiętrowych bloków istniało tylko 16 lat. Wyburzenie Pruitt-Igoe dla wielu jest symbolicznym końcem epoki CIAM.

W Zabrzu w latach 30. powstał kościół św. Józefa, który tchnie nieznaną nigdy wcześniej metafizyką. Zaprojektowany przez Dominicusa Böhma kościół uważany jest za najwspanialszą świątynię okresu międzywojennego w Polsce.

Białystok również ma swoje spodki. Cztery charakterystyczne pawilony, zaprojektowane przez Jerzego Toczydłowskiego, powstały w 1973 roku specjalnie na odbywające się w mieście Centralne Dożynki. W marcu 2020 roku wszczęto postępowanie w sprawie wpisania obiektów na listę zabytków.

Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach, obecnie siedziba śląskiego Urzędu Marszałkowskiego i Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, ma 600 pomieszczeń, 1300 okien i 6 kilometrów korytarzy. W jego podziemiach jest obszerny schron, skarbiec oraz tajny tunel. A wszystko opakowane w monumentalną i surową architekturę.

Nowoczesność w architekturze może mieć różne oblicza. Przygotowaliśmy subiektywny przewodnik architektoniczny po nowoczesnej architekturze w stolicy Wielkopolski. Znajdziecie w nim też m.in. ciekawostki o Poznaniu.

Brutalistyczny Bunkier Sztuki w Krakowie, projektu Krystyny Różyskiej - Tołłoczko, zalicza się do najbardziej intrygujących budowli okresu modernizmu w Polsce. Do lat 90. był jedynym przykładem nowoczesnej architektury w obrębie Starego Miasta w Krakowie

Dom Handlowy w Mławie w czasach PRL-u był symbolem nowoczesności, jednak Handlowiec równie dobrze mógłby powstać współcześnie i stać się wydarzeniem architektonicznym roku. Modernistyczny Handlowiec - obiekt o finezyjnie przeszklonej fasadzie zainteresował Bartłomieja Ponikiewskiego, miłośnika architektury i fotografa, z którym rozmawiamy o jego poszukiwaniach i fascynacji tym wyjątkowym budynkiem.

Spójrz inaczej na miasto, film Tomasza Rodzika, jest opowieścią o ikonicznych powojennych budynkach widzianych z perspektywy fotografa Mateusza Szeligi. Autor w mistrzowski sposób uchwycił ducha modernistycznych realizacji w Katowicach i we Wrocławiu.

Kopulaki w Warszawie to intrygujące, oryginalne domy jednorodzinne przy ul. Ustrzyckiej. Wzniesione w latach 60. XX wieku miały być odpowiedzią na obowiązujące w PRLu normatywy.

Dom Turysty w Augustowie (dziś funkcjonujący jako Zajazd Hetman) to nieco zapomniana perła polskiego modernizmu. Jego autor - Maciej Nowicki jest porównywany do Le Corbusiera i Franka Lloyda Wrighta. Przypominamy jedną z pierwszych realizacji wybitnego architekta

Pawilon w Barcelonie zaprojektowany przez Miesa van der Rohe, to jeden z najsłynniejszych modernistycznych budynków na świecie. Prostota formy w połączeniu ze szlachetnością użytych materiałów czynią z niego niepowtarzalne dzieło sztuki i prawdziwą ikonę architektury.

Żaden inny człowiek nie odcisnął tak silnego piętna na XX-wiecznej architekturze jak Le Corbusier. Geniusz, który nie skończył żadnej szkoły architektonicznej, napisał 50 książek, stworzył własny kierunek w malarstwie, a przede wszystkim dokonał rewolucji w architekturze współczesnej. Opracował 5 zasad nowoczesnej architektury. Prekursor, propagator i twórca wielu arcydzieł.

Jak wyglądał hotel Cracovia w Krakowie w latach swojej świetności? Kim byli jego goście? Czym przyciągał turystów? Zaprojektowany w latach 60. przez Witolda Cęckiewicza dawny hotel Cracovia był najdłuższym i jednym z najbardziej ekskluzywnych hoteli w Krakowie. Oto jego historia.

To właśnie od Jednostki Marsylskiej wszystko się zaczęło. Budowla z Marsylii, zaprojektowana przez Le Corbusiera, jest matką wszystkich powojennych bloków a idea Cité Radieuse leży u podstaw osiedla mieszkaniowego znanego dziś jako blokowisko.

Wystawy Werkbundu miały ogromny wpływ na rozwój myśli architektonicznej i urbanistycznej. Realizowane z wielkim rozmachem, projektowane przez najwybitniejszych architektów wdrażały w życie nowoczesne i śmiałe idee, które na zawsze zmieniły sposób projektowania. Zobaczcie wzorcowe osiedla Werkubundu powstałe w latach 1927-1932. Komisja Europejska przyznała im niedawno prestiżowy Znak Dziedzictwa Europejskiego.

- Nie interesują mnie kąty proste - mówił Oscar Niemeyer - ani wymyślone przez człowieka linie proste, sztywne i bezduszne. Interesują mnie krzywizny, swobodne i zmysłowe, takie, jakie spostrzegam w górzystych krajobrazach mojej ojczyzny, meandrujących rzekach, falującym morzu i ciele kobiety, którą kocham.

Na Śnieżce - najwyższym szczycie Karkonoszy znajduje się jedna z najbardziej charakterystycznych budowli w Polsce. To Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne im. Tadeusza Hołdysa projektu Witolda Lipińskiego. Obiekt o futurystycznych kształtach przypomina bardziej stację kosmiczną na Księżycu niż punkt rejestracji pogody.

Wszyscy wiemy, że narodzony na początku XX wieku nurt, nazwany modernizmem zrewolucjonizował architekturę i urbanistykę na całym prawie świecie. Mimo że trwa już ponad sto lat nadal oddziałuje na to, jak buduje się domy, osiedla, muzea, biurowce. Czy z masy modernistycznych realizacji da się wybrać dziesięć tych, które najsilniej wpłynęły na światową architekturę i urbanistykę? Spróbowaliśmy poszukać takich ikon modernizmu, które nie tylko są naśladowane, ale i zmieniły sposób myślenia o architekturze. Zgadzacie się z naszym wyborem?

Supersam był najnowocześniejszym pawilonem handlowym w Polsce. Oprócz sklepu samoobsługowego były tu m.in. palarnia kawy i ogromny bar samoobsługowy Frykas. Oryginalna bryła uznawana była za jedno z najwybitniejszych osiągnięć polskiego modernizmu. Dziś Supersam możemy oglądać już tylko na starych fotografiach.

Trójmiejska pracownia 3MA wygrała konkurs architektoniczno-urbanistyczny na opracowanie koncepcji budynku przy skrzyżowaniu ulic Świętojańskiej i 10 lutego. Opływowa, 7-kondygnacyjna bryła jest nowoczesną interpretacją modernistyczych nurtów.

Rewitalizacja stacji benzynowej? Czemu nie. W końcu mamy do czynienia z budynkiem zaprojektowanym przez mistrza modernizmu - Miesa van der Rohe. W 2011 roku roku stację benzynową na wyspie Nun's Island w Montrealu zaadaptowano na Dom Pokoleń.

Modernistyczną willę, nazwaną "Domem Rietvelda" zaprojektował Gerrit Rietveld dla dr Truus Schröder-Schräder i trójki dzieci. W 2000 roku dom został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wybitną realizację uwiecznił fotograf architektury Stijn Poelstra.

W 2018 roku modernistyczny przystanek kolejowy Warszawa Ochota został wpisany do rejestru zabytków. Od decyzji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków odwołała się Spółka PKP SA. Ostatecznie modernistyczny przystanek pozostaje w rejestrze zabytków.

Firminy-Vert to dzielnica francuskiego miasta Firminy, zaprojektowana zgodnie z wielkimi ideami "ojca modernizmu" Le Corbusiera. Zobaczcie wyjątkową fotorelację z miasta pełnego perełek modernistycznej architektury.

IKEA sprzedała za 1,2 mln dolarów biurowiec Pirelli Tire Building w New Haven. Budynek, zaprojektowany w latach 60. przez Marcela Breuera, ma stać się wkrótce butikowym hotelem.

Marilleva 1400 w Dolomitach została zaprojektowana przez Luciano Periniego w 1968 r. zgodnie z wszystkimi najważniejszymi wskazaniami mistrza Le Corbusiera. Charakterystyczna bryła przypomina skład starych klawiatur.