Spółdzielczy Dom Handlowy Klimczok w Bielsku-Białej był jednym z największych domów towarowych w Polsce. Na zakupy przyjeżdżano tu z Warszawy

19 grudnia 1988 roku. Tłumy ludzi szturmują wejście do otwieranego właśnie DH Klimczok przy ul. Cyniarskiej 11 w Bielsku-Białej. Kordon milicji pilnuje porządku. Ale zacznijmy od początku...

Spółdzielczy Dom Handlowy Klimczok: zakupy z prawdziwego zdarzenia

Decyzję o wzniesieniu dużego domu handlowego w centrum Białej podjęto na początku lat 70. XX wieku. Miało to związek z dynamicznym rozwojem miasta (otwarto tu m.in. Fabrykę Samochodów Małolitrażowych) i "boomem" demograficznym. Nowy dom handlowy miał stanąć w ścisłym centrum Białej, między placem Wojska Polskiego, ulicą Łukową, Cyniarską oraz brzegiem rzeki Białej, na działce zajmowanej przez zabudowania przemysłowe dawnej farbiarni Roberta Kergera (które zresztą szybko wyburzono).  

Projekt modernistycznego, masywnego gmachu przygotowali Jerzy Skulimowski, Mieszko Niedźwiecki i Józef Szostak. Za konstrukcje odpowiadał Kazimierz Cader. Jeszcze wtedy dom handlowy miał nosić nazwę... Szyndzielnia. Architekci projektowali z prawdziwym rozmachem. W owym domu towarowym miał pojawić się szereg nowinek - m.im.  pierwsze w mieście schody ruchome czy parking na trzecim piętrze z dojazdem za pomocą zewnętrznej ślimacznicy. "Handlowiec" z prawdziwego zdarzenia miał zostać otwarty w 1983 roku.

Klimczok: budowa z problemami

W 1977 roku Bielskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego rozpoczęło prace ziemne. Chociaż początkowo budowa szła bardzo sprawnie, wraz z upadkiem dekady Gierka pojawiły się problemy. W związku z brakiem środków i brakami materiałów budowlanych zrezygnowano m.in. z duńskiej klimatyzacji. Schodów ruchomych nie udało się jak zakładano kupić w Jugosławii. Dopiero kiklka lat później kupiono je w Czechach. Jak zaznacza inż. Skulimowki w reportażu opublikowanym w serwisie bielsko-biala.pl: "Nie dało się kupić schodów odpowiedniej długości i musieliśmy dorabiać, zdaję się trzy stopnie pomiędzy schodami a poziomem posadzki".

Budowa stanęła w 1983 roku. Wznowiono ją dwa lata później (było to możliwe m.in w związku ze wstrzymaniem budowy biurowca FSM oraz uzyskaniem kredytu z NBP oraz środków z centrali Społem z funduszu rozwoju). Klimczok był prawdziwym olbrzymem (jednym z największych domów handlowych w Polsce) - miał 18 243 m² powierzchni (w tym 7 400 m² powierzchni handlowej oraz 701 m² powierzchni gastronomicznej) a zatrudniono tu ponad 600 pracowników. 

Przeczytaj także: Dom Handlowy w Mławie. Handlowiec to perła PRL-u [WYWIAD]>>

Uroczyste otwarcie

Uroczyste otwarcie zaplanowano na 19 grudnia 1988 roku (relacjonowano je w Dzienniku Telewizyjnym). Spółdzielnia Społem zaczęła zbierać towar już pół roku przed otwarciem. W ofercie było wszystko - towar z Pewexu, odzież, AGD i trudno dostępne artykuły spożywcze. Nic dziwnego, że początkowo SDH Klimczok gromadził tłumy kupujących. Po deficytowe towary przyjeżdżali nawet klienci z Warszawy. 

Dziś Klimczok wciąż pozostaje popularnym miejscem zakupów, choć coraz słabiej wytrzymuje konkurencję z nowymi centrami handlowymi. 

Klimczok 2.0?

W 2024 roku Renata Demczuk otrzymała nagrodę główną w konkursie wzornictwa przemysłowego Projekt Arting w kategorii Bielsko-Biała, za projekt "Klimczok 2.0". Projekt zakładał przekształcenie Kliczoka w nowoczesne i ekologiczne miejsce.

Autorka koncepcji zakłada, że obiekt nadal będzie pełnił funkcję handlową – pozostanie przestrzenią dla lokalnych sklepów, w tym kultowego Społem. Aby zwiększyć atrakcyjność i konkurencyjność, przewiduje stworzenie klimatycznych stoisk, odświeżenie wnętrz w duchu współczesnego wzornictwa wzbogaconego o elementy retro oraz przeniesienie butików z głębi hali do lokali otwierających się bezpośrednio na ulicę. Arkady mają pełnić zarówno funkcję estetyczną, jak i praktyczną, a ich forma nawiązywać do dawnego „wysokiego trotuaru”, który niegdyś skupiał handel wokół zamku Sułkowskich.

W planach znalazły się również rozwiązania proekologiczne – m.in. ogród botaniczny na przeszklonym dachu, systemy gromadzenia deszczówki i oczyszczania powietrza. Budynek ma też stać się miejscem wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych, takich jak warsztaty czy targi regionalne, promujące lokalne tradycje i twórczość.