Patchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak [WYSTAWA]
Nie ma we Wrocławiu bardziej charakterystycznych powojennych gmachów niż kompleks mieszkaniowo-usługowy przy pl. Grunwaldzkim. Zaprojektowany przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak pod koniec lat sześćdziesiątych, zespół uznawany jest za jeden z najlepszych, najbardziej wyrazistych i zarazem najbardziej kontrowersyjnych dzieł architektury w powojennej Polsce. Gdy powstawał, był przejawem niezgody na powtarzalność – miał stanowić radykalny wyłom w masie tysięcy budynków mieszkalnych podobnych do siebie jak dwie krople wody.
![Zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim, 1969-75 (projekt 1963-69) Zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim, 1969-75 (projekt 1963-69)](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_cover/em/20219575-zespol-mieszkalno-uslugowy-przy-placu-grunwaldzkim.jpeg)
![Zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim, 1969-75 (projekt 1963-69) Zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim, 1969-75 (projekt 1963-69)](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/em/20219575-zespol-mieszkalno-uslugowy-przy-placu-grunwaldzkim.jpeg)
![Szkoła Podstawowa nr 71 przy Podwalu, projekt 1955-56, realizacja 1958-60 Szkoła Podstawowa nr 71 przy Podwalu, projekt 1955-56, realizacja 1958-60](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/db/20219574-szkola-podstawowa-nr-71-przy-podwalu-projekt-1955-56.jpeg)
![Budowa wieżowca na placu Grunwaldzkim, 1969-75 (projekt 1963-69) Budowa wieżowca na placu Grunwaldzkim, 1969-75 (projekt 1963-69)](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/2q/20219572-budowa-wiezowca-na-placu-grunwaldzkim-1969-75-projekt.jpeg)
![Galeriowiec, ul. Kołłątaja, 1962 (projekt 1956) Galeriowiec, ul. Kołłątaja, 1962 (projekt 1956)](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/ja/20219564-galeriowiec-ul-kollataja-1962-projekt-1956.jpeg)
![Budowa zespołu mieszkaniowego, plac Grunwaldzki, 1969-75 (projekt 1963-69) Budowa zespołu mieszkaniowego, plac Grunwaldzki, 1969-75 (projekt 1963-69)](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/u8/20219565-budowa-zespolu-mieszkaniowego-plac-grunwaldzki-1969-75.jpeg)
![Budowa zespołu mieszkaniowego, plac Grunwaldzki, 1969-75 (projekt 1963-69) Budowa zespołu mieszkaniowego, plac Grunwaldzki, 1969-75 (projekt 1963-69)](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/ts/20219567-budowa-zespolu-mieszkaniowego-plac-grunwaldzki-1969-75.jpeg)
![Zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim, 1969-75 Zespół mieszkalno-usługowy przy placu Grunwaldzkim, 1969-75](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/t8/20219566-zespol-mieszkalno-uslugowy-przy-placu-grunwaldzkim.jpeg)
![Dom Naukowca przy placu Grunwaldzkim, 1959-61, projekt 1956 Dom Naukowca przy placu Grunwaldzkim, 1959-61, projekt 1956](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/qm/20219570-dom-naukowca-przy-placu-grunwaldzkim-1959-61-projekt.jpeg)
![Dom Naukowca przy placu Grunwaldzkim, 1959-61, projekt 1956 Dom Naukowca przy placu Grunwaldzkim, 1959-61, projekt 1956](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/2k/20219571-dom-naukowca-przy-placu-grunwaldzkim-1959-61-projekt.jpeg)
![Zespół mieszkalny na placu Grunwaldzkim Zespół mieszkalny na placu Grunwaldzkim](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/7j/20219573-zespol-mieszkalny-na-placu-grunwaldzkim.jpeg)
![Zespół mieszkaniowy na placu Grunwaldzkim Zespół mieszkaniowy na placu Grunwaldzkim](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/u0/20219569-zespol-mieszkaniowy-na-placu-grunwaldzkim.jpeg)
Gdy zaczęłam realizować budynki przy pl. Grunwaldzkim, na wprost Politechniki – wiedziałam, że podstawa jest nie do obalenia: trzeba dzisiaj znaleźć jakieś wyjście, aby prefabrykowane elementy mogły stworzyć formę niebanalną, niestandardową. Skoro nie stać nas jeszcze na to, byśmy mogli modelować indywidualnie każdy budynek mieszkalny – spróbujmy układać kompozycje „rzeźbiarskie” z gotowych, seryjnie powielanych elementów. Beton może być doskonałym tworzywem rzeźbiarskim - Jadwiga Grabowska Hawrylak, 1974
Choć zasłynęła przede wszystkim projektem wrocławskiego „Manhattanu”, w dorobku Grabowskiej-Hawrylak dzieł wyjątkowych jest znacznie więcej: projektowane w latach pięćdziesiątych szkoły, w tym jedna o niemal całkowicie przeszklonych elewacjach, wielkie osiedle wznoszone wśród ruin – kolaż radykalnej, nowoczesnej urbanistyki z resztkami przedwojennego miasta, śródmiejski „mezonetowiec” – wielki dom z dwupoziomowymi mieszkaniami, futurystyczna szkoła muzyczna, „barokowe” kamienice – każde z nich skrywa fragment fascynującej opowieści o architekturze, polityce i jednym z najdziwniejszych miast powojennej Polski.
Jej działalność była ściśle związana z Wrocławiem – tu jako pierwsza kobieta po wojnie otrzymała dyplom architekta. Jako młoda projektantka pracowała przy odbudowie wrocławskich zabytków, projektowała pierwsze wrocławskie osiedla, nowoczesne szkoły i nowatorskie budynki mieszkalne, by w kolejnych latach opracowywać obiekty znacznie bardziej złożone: wielkie centra handlowo-usługowe, ośrodki wypoczynkowe, zespoły mieszkaniowe czy wreszcie świątynie. Choć jej dzieła reprezentują różne stylistyki, to wszystkie one są pierwszorzędnymi świadectwami nadzwyczajnego talentu i wrażliwości autorki. Wspólnie składają się na portret twórczej i niezwykle konsekwentnej projektantki, która w rzeczywistości nie zawsze sprzyjającej architektonicznym indywidualnościom realizowała wizje wychodzące daleko poza utarte schematy.
Wystawa Patchwork jest dotychczas największą prezentacją projektów i realizacji Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak. Tytuł ekspozycji odnosi się do tekstylnych, geometrycznych kompozycji, których tworzenie jest do dziś jedną z jej największych pozaarchitektonicznych pasji.
Oddaje także sposób przygotowania wystawy, opierający się na rekonstruowaniu dorobku projektantki oraz przywracaniu pamięci o mieście, budynkach i ich autorce. Jest to proces polegający na mozolnym zszywaniu drobnych skrawków historycznej materii, znalezionych w zakamarkach archiwów, kolekcjach muzealnych, na szpaltach czasopism i stronicach książek.
To paradoks, że w kraju, który podczas drugiej wojny światowej poniósł tak potężne straty, nie zadbano o pieczołowitą dokumentację procesu odbudowy. Zniszczeniu lub rozproszeniu uległa większość archiwów biur projektowych i instytucji zarządzających procesami inwestycyjnymi. Przepadły modele, kalki, szkice. Przepadł potężny, bezcenny dorobek całego pokolenia architektów, w tym setki projektów niezrealizowanych. W przypadku twórczości Grabowskiej-Hawrylak dodatkowo podczas powodzi w 1997 roku przepadło także całe prywatne archiwum architektki.
Na podstawie odnalezionych „poszlak” udało się odtworzyć możliwie pełen przekrój twórczości, obejmujący najważniejsze projekty i realizacje opracowywane przez Grabowską-Hawrylak przez prawie pół wieku twórczej aktywności – od lat pięćdziesiątych do dziewięćdziesiątych. Na wystawie znajdą się projekty i rysunki, a także filmy, archiwalne i współczesne fotografie oraz modele najciekawszych obiektów – zarówno tych zrealizowanych, jak i tych, które na zawsze pozostały jedynie koncepcją.
ZOBACZ ZDJĘCIA WYBRANYCH REALIZACJI JADWIGI GRABOWSKIEJ-HAWRYLAK >>>
Patchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak
Muzeum Architektury we Wrocławiu
wernisaż w piątek 17 czerwca 2016 roku, godzina 18.00
17.06 – 14.09.2016
![Patchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak Patchwork. Architektura Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_image/bl/20219591-patchwork-architektura-jadwigi-grabowskiej-hawrylak.jpeg)
- Więcej o:
[WROCŁAW] "Sedesowce" wreszcie wypiękniały! Pierwsze efekty remontu już widoczne
Sedesowce, czyli wrocławski Manhattan
Polskie blokowiska, które musisz zobaczyć
Termomodernizacja bloku na plus
Amaron Chevron – francuska jodełka po raz pierwszy w winylach z zamkami 5G
Każdego roku płonie coraz więcej budynków. Czy dach może być odporny na pożary?
Nowości od BMI ICOPAL - produkty do izolacji dachów
Powerhouse Telemark - biurowiec z dodatnim bilansem środowiskowym