Lipska 16 w Krakowie. Najnowsza realizacja pracowni UCEES

Pięciopiętrowy budynek wielorodzinny z lokalami usługowymi w parterze zlokalizowany jest przy jednej z głównych arterii komunikacyjnych Krakowa – ulicy Lipskiej. Stąd jego nazwa.

Stanął on w Płaszowie-Podgórzu, na styku dwóch odmiennych struktur przestrzennych: od południa i zachodu sąsiaduje z niską zabudową jednorodzinną, natomiast od wschodu i po przeciwnej stronie sześciopasmowej ulicy i torowiska szybkiego tramwaju, dominują wysokie budynki wielorodzinne. Projekt stanowi odpowiedź na tę kontrastową skalę – łączy wyrazisty, miejski charakter z dbałością o detal i proporcje właściwe architekturze mieszkaniowej. 

Kwartet przy jednej ulicy

„Lipska 16” jest zarazem kontynuacją wcześniejszych realizacji pracowni UCEES przy tej samej ulicy – „Lipskiej 4–6–8”, którą tworzą dwa zespoły mieszkaniowe z usługami na najniższych kondygnacjach oraz niewielki biurowiec.

– Naszym celem było zaprojektowanie budynku, który stanie się integralną częścią już ukształtowanej pierzei Lipskiej – mówi arch. Marek Szpinda z UCEES, współautor projektu. – Zrealizowany kompleks nawiązuje zarówno skalą, jak i stylistyką do wcześniejszych inwestycji. Pozwolił nam też domknąć i uporządkować pierzeję, jednocześnie wpisując nowy obiekt w tkankę dynamicznie rozwijającej się dzielnicy.

 „Lipska 16” kontynuuje także przyjęte wcześniej założenia kolorystyczne. Elewacje budynku utrzymano w stonowanej, monochromatycznej tonacji: ściany wykończono bielą z domieszką chłodnej szarości, którą skontrastowano z ciemnymi balustradami i stolarką okienną w odcieniu grafitu. Zabieg ten nadaje budynkowi elegancki, nowoczesny charakter, nie zaburzając jednocześnie harmonii otoczenia.

W poszukiwaniu wyważonych, spokojnych form, architekci zdecydowali się na zastosowanie pionowego ryflowania w postaci wytłoczeń wokół okien. Detal ten uzupełniono o delikatne boniowanie – zarówno poziome, jak i pionowe – co razem tworzy subtelny ornament, nadający fasadzie szlachetnego wyrazu bez popadania w dekoracyjność.

Elementy te znajdują swoją kontynuację we wnętrzach – jasne, minimalistyczne części wspólne wzbogacono o drewniane lamele, które stanowią bezpośrednie nawiązanie do struktury fasady.

Charakterystycznym elementem budynku jest podcień „wycięty” w jego bryle od strony miejskiej arterii. Ma on wysokość dwóch kondygnacji i został wykończony grafitową płytą elewacyjną, co stanowi silny kontrast wobec jasnych ścian. Zabieg ten nie tylko wyróżnia wejście do budynku, ale też łagodzi odbiór jego skali i tworzy przestrzeń półpubliczną o silnym, miejskim wyrazie.

Okna zamknięte na zgiełk, otwarte na słońce

Układ okien i balkonów podporządkowano zarówno funkcji mieszkań, jak i lokalnym warunkom urbanistycznym. Północna elewacja – wychodząca bezpośrednio na ruchliwą ulicę – posiada duże przeszklenia wyłącznie w lokalach usługowych zlokalizowanych na parterze. W mieszkaniach na wyższych kondygnacjach zastosowano niewielkie otwory okienne, które pełnią funkcję bariery akustycznej, zapewniając mieszkańcom komfortowe warunki do życia.

Wschodnią i zachodnią elewację zaprojektowano z uwzględnieniem wymogów tzw. linijki słońca, co wpłynęło na odpowiednie rozmieszczenie okien oraz balkonów. Od zachodu tworzą one regularny i szlachetny rytm, zapewniając mieszkańcom dostęp do światła oraz niezakłóconych widoków. 

Najbardziej otwarte są elewacje południowe – ich pełna ekspozycja na światło słoneczne została podkreślona poprzez wprowadzenie na całej szerokości budynku podłużnych logii, które w połączeniu z podcięciem bryły w parterze nadają lekkości całemu zamierzeniu.

„L” jak Lipska

Bryłę ukształtowano na planie litery „L”, z krótszym ramieniem zwróconym w stronę ulicy Lipskiej. W obrębie wewnętrznego dziedzińca powstała kameralna strefa wypoczynkowa z ławkami, umożliwiająca sąsiedzkie spotkania i codzienny relaks.

Po drugiej stronie, przy dłuższym skrzydle budynku, zlokalizowano plac zabaw. Wyposażono go w bezpieczną, miękką nawierzchnię, elementy edukacyjne i meble miejskie, które umożliwiają różnorodne formy aktywności dziecięcej.

Projekt zieleni opiera się na zachowaniu zastanego drzewostanu oraz wprowadzeniu krzewów niskich i wysokich, traw ozdobnych oraz bylin, które nie tylko zwiększają estetykę najbliższego otoczenia budynku, ale również zapewniają mieszkańcom poczucie intymności i kontaktu z naturą. W trosce o bioróżnorodność wśród zieleni rozmieszczono budki lęgowe i karmniki dla ptaków oraz hotele dla owadów zapylających.

Z mieszkania wprost na plażę

Istotnym atutem osiedla jest jego położenie – zaledwie kilometr dzieli „Lipską 16” od Zalewu Bagry, popularnego wśród mieszkańców Krakowa miejsca wypoczynku. Znajdują się nad nim plaże, przystanie wodne, infrastruktura sportowa oraz lokale gastronomiczne, stanowiąc atrakcyjne uzupełnienie oferty mieszkaniowej.

W budynku powstało 117 mieszkań o powierzchniach od 37 do 92 m². Całą kondygnację podziemną przeznaczono na garaż ze 147 miejscami parkingowymi.

----

Lipska 16

Pracownia: UCEES
Autorzy projektu: arch. Marek Szpinda, arch. Piotr Uherek
Projekt: 2022 r.
Realizacja: 2025 r.
Inwestor: Bryksy
Powierzchnia użytkowa: 6 337 m²