Nowa Scena Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Nowe otwarcie

Nowy budynek Teatru Siemaszkowej powstaje w ścisłym centrum Rzeszowa. Choć nie jest bezpośrednio połączony z dotychczasową siedzibą teatru przy ulicy Sokoła, razem tworzą spójny, funkcjonalny zespół. Wejście do Nowej Sceny architekci zaprojektowali od strony Alei Cieplińskiego - jednej z najbardziej uczęszczanych ulic miasta. Dzięki temu teatr staje się bardziej dostępny, a jego przestrzenie w naturalny sposób wpisują się w codzienny ruch pieszy i miejskie życie.

Z szacunkiem do drzew

Jednym z głównych założeń projektu było zachowanie cennego drzewostanu, w tym dwóch wiekowych dębów, pomników przyrody rosnących na terenie inwestycji. – Od początku wiedzieliśmy, że te drzewa muszą zostać. Projekt rozwijaliśmy wokół nich, dostosowując układ budynku do istniejącej zieleni – mówi Katarzyna Głażewska, architektka i współwłaścicielka pracowni Plus3Architekci. Zamiast forsować zwartą bryłę, budynek rozczłonkowano i wpasowano w naturalne otoczenie. Aby nie naruszyć systemu korzeniowego drzew, część obiektu posadowiono na palach, rezygnując z tradycyjnych fundamentów. Zastosowano też system napowietrzania i nawodnienia gleby, który pozwoli drzewom funkcjonować po wybudowaniu budynku. Architekci Plus 3 mają już doświadczenie w tego typu działaniach - kilka lat wcześniej zaprojektowali przedszkole “Pod Dębami” w warszawskiej dzielnicy Wesoła, w którym również kluczowym elementem kompozycji były stare dęby.

Na formę architektoniczną wpłynęły też ograniczenia techniczne - z uwagi na istniejącą, podziemną infrastrukturę, część budynku została wyniesiona ponad poziom terenu. Przestrzeń wejściową projektanci ukształtowali jako otwarty plac w podcieniu, stanowiący przedłużenie miejskiej przestrzeni.

Moc kontrastów

Architektura Nowej Sceny nie stara się naśladować XIX-wiecznego otoczenia. - Świadomie postawiliśmy na kontrast. Nowoczesna forma i materiał, czyli prefabrykaty betonowe z charakterystyczną fakturą, zestawione z historyczną zabudową, mają wzajemnie podkreślać swoje cechy - tłumaczy Katarzyna Głażewska. Dzięki temu każda z części - nowa i historyczna - zachowuje swoją odrębność i charakter, a jednocześnie dobrze funkcjonują obok siebie.

Jak zaznaczają architekci pracowni Plus3, proces projektowy Nowej Sceny Teatru Siemaszkowej to efekt ciągłego dialogu i czasem trudnej dyskusji między zespołem architektów a inwestorem – artystami, w tym dyrektorem teatru, który stawiał nietypowe wyzwania, często zachęcając do kreatywnych rozwiązań: - Ta otwartość i nieprecyzyjne, ale inspirujące potrzeby przypominały atmosferę teatralnej próby, gdzie poszukiwania bywają trudne, a efekt końcowy satysfakcjonujący – wspomina z uśmiechem architektka.

Dwa budynki

Nowa Scena to zespół dwóch budynków: głównego obiektu teatralnego oraz osobnego magazynu dekoracji. W centrum głównego budynku zaprojektowano podłużne, przeszklone foyer z widokiem na patio i zachowaną zieleń. To właśnie foyer spaja najważniejsze funkcje parteru - prowadzi do dwóch sal teatralnych, kawiarni oraz wejścia do przestrzeni wystawienniczej. Widzowie mają tu dostęp do dwóch scen: większej typu black box nazwanej „Nową Sceną”, która mieści 180 osób, oraz mniejszej – „Młodej Sceny” dla 60 widzów. Obie wyposażone są w nowoczesne systemy technologii scenicznej i zaprojektowane tak, by umożliwić różne konfiguracje przestrzeni i aranżacji wydarzeń.

W budynku mieszczą się także sala prób, garderoby, pokoje gościnne, zaplecze techniczne oraz pomieszczenia administracyjne. Na piętrze znajduje się Szajna Galeria – przestrzeń wystawiennicza z niezależnym wejściem, ulokowana w wysuniętym fragmencie budynku, który zawieszony nad przejściem zachęca do wejścia do środka. Galeria poświęcona jest twórczości Józefa Szajny - wybitnego artysty, scenografa i reżysera związanego z Rzeszowem, który w latach 50. współtworzył scenę Teatru im. Wandy Siemaszkowej. - Jego ekspresyjne prace i eksperymentalne podejście do teatru na trwałe wpisały się w historię tej instytucji, inspirując kolejne pokolenia twórców. Galeria pełni funkcję miejsca spotkań artystów, edukacji artystycznej oraz dialogu między sztukami. Jej wyjątkowy klimat nadają Nowej Scenie wymiar nie tylko architektoniczny, ale i głęboko symboliczny– zaznacza Katarzyna Głażewska.

Wnętrza

Aranżacja wnętrz nowego budynku teatru opiera się na oszczędnej, funkcjonalnej palecie - czarne ściany i  grafitowe posadzki tworzą stonowane tło dla spektakli i wydarzeń. - Głównym akcentem jest sufit foyer z nieregularnych, miedzianych lamelek, który subtelnie modeluje przestrzeń i nadaje jej niepowtarzalny charakter – mówi współautorka projektu. Duże przeszklenia wpuszczają do środka naturalne światło, a zwijane kotary pozwalają na całkowite zaciemnienie, przekształcając foyer w dodatkową scenę. – Zależało nam na tym, aby foyer, jak i cały teatr nie zamykały się w jednoznacznych funkcjach. Stworzyliśmy przestrzeń performatywną, gdzie wydarzenia mogą odbywać się niemal wszędzie – podkreśla architektka. Teatr, jako miejsce licznych festiwali i międzynarodowych przeglądów, ma charakter bardzo dynamiczny, dlatego projekt pozostawił otwartą przestrzeń na różnorodne, nieprzewidziane scenariusze artystyczne, które dopiero się wydarzą.

Drzwi prowadzące z foyer do obu sal teatralnych wykonano z surowej, przecieranej miedzi, co kontrastuje z ciemnym tłem ścian i podkreśla wejście na scenę. Całość zaprojektowano tak, by wnętrza były neutralnym, elastycznym tłem - rolę głównego bohatera odgrywa tu każdy spektakl. Przestrzenie wspólne wykończono materiałami odpornymi na intensywną eksploatację, z uwzględnieniem wymagań technicznych: energooszczędne oświetlenie oraz elastyczne systemy sceniczne pozwalają płynnie dostosować przestrzeń do różnorodnych potrzeb artystów i widzów.

Na dachach zaprojektowano tzw. dachy deszczowe, z grubą warstwą substratu retencyjnego (ok. 40–50 cm), który umożliwia zatrzymanie wody i rozwój roślinności. Inne płaszczyzny dachu wyposażone zostały w instalacje fotowoltaiczne.

---

Nowa Scena Teatru Siemaszkowej wpisuje się w śródmiejską strukturę Rzeszowa, poszerzając funkcjonalność instytucji i otwierając ją na nowe scenariusze użytkowe - zarówno w obrębie wnętrz, jak i w przestrzeni publicznej. Realizacja projektu Plus 3 Architekci to nowy etap w historii teatru, który symbolicznie otwiera się na miasto oraz jego mieszkańców i ma szansę stać się nie tylko miejscem ważnym punktem kulturalnym, ale i ciekawą przestrzenią spotkań.

Nowa Scena Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie

• Powierzchnia zabudowy: 1520 m2 
• Powierzchnia użytkowa: 4505 m2 
• Kubatura: 19 625 m3 

Zespół projektowy: 

• Architektura: Plus3-Architekci Sp. z o. o. ; Zespół: arch. Katarzyna Głażewska, arch. Krzysztof Bagiński, arch. Aleksandra Stoltz 
• Konstrukcje: Kuban i Salak Sp. z o. o. 
• Instalacje sanitarne: Profen Sp. z o. o. 
• Instalacje elektryczne: Przedsiębiorstwo Specjalistyczne TEATR Sp. z o. o. 
• Technologia sceniczna: Manufaktura Technologiczna Sp. z o. o. Akustyka: ewkAkustika Sp. z o. o