bryła
polska architektura
Żorro - architektoniczny superbohater z Żor. Projekt Macieja Franty doceniany za granicą

Żorro - architektoniczny superbohater z Żor. Projekt Macieja Franty doceniany za granicą

Mat. prasowe/ red. WG08-10-2025 10:33

Wśród szarych bloków i miejskiej codzienności kilka lat temu pojawił się on – Żorro. Nie z maską i peleryną, lecz z czarną elewacją i tarasami spływającymi kaskadami w dół. Budynek autorstwa Franta Group stał się nowym symbolem Żor i dowodem, że dobra, przemyślana architektura mieszkaniowa nie jest "zarezerwowana" wyłącznie dla metropolii. Nic dziwnego, że Żorro zdobywa kolejne nagrody. Właśnie został finalistą 11edycji PLAN AWARDS!

W Żorach, przy ulicy Handlowej, w 2023 roku wyrósł budynek, który śmiało można nazwać jednym z najbardziej charakterystycznych punktów na mapie śląskiej architektury mieszkaniowej. Żorro, zaprojektowany przez pracownię Franta Group kierowaną przez architekta Macieja Frantę, to inwestycja, która łączy śmiały gest formalny z pragmatyzmem codziennego użytkowania. Żorro zainspirowany został podstawową zasadą kreowania architektury czyli polepszania zastanych w danym miejscu i kontekście standardów funkcjonalnych i estetycznych oraz przestrzennych dla przyszłych mieszkańców.

Żorro powstał niedaleko Osiedla Korfantego składającego się z dziesięciopiętrowych bloków wybudowanych za PRL-u. Maciej Franta zdecydował się na modyfikację kubaturową typowego bloku i nadanie mu wyjątkowości i cech architektonicznego "superbohatera".

Ten dziewięciokondygnacyjny budynek mieszkalny, zrealizowany przez firmę Blockhaus, oferuje 51 mieszkań o zróżnicowanych metrażach. Jednak nie liczby definiują jego wyjątkowość, lecz forma – dynamiczna, kaskadowa bryła z szerokimi tarasami, które nadają całości charakter nowoczesnego, miejskiego tarasowca. To próba przywrócenia prestiżu architekturze wielorodzinnej poprzez nowoczesną estetykę i świadome użycie materiałów i nowy wzór do dalszej przemiany dzielnicy i tej części miasta.

Najważniejszym elementem projektu jest zapewnienie mieszkańcom realnego polepszenia jakości życia w budynku - otwarcia na światło dzienne, powietrze, zieleń i otaczającą przestrzeń nie w formie typowego balkonu a realnie funkcjonalnej przestrzeni zewnętrznej. Uzyskano to dzięki “odarciu” budynku z niepotrzebnych drogich materiałów wykończeniowych a w zamian zaoszczędzonych środków wyposażono go w przyjazną przestrzeń dla mieszkańców w formie obszernych tarasów o skali pomieszczenia bądź zespołu pomieszczeń, nazwanych z uwagi na wyjątkową skalę oraz funkcjonalność salonem letnim oraz ogrodem letnim. Finalnie użytkowy wymiar każdego mieszkania rośnie o 30-50% powierzchni względem powierzchni wewnętrznej.

Zaprojektowana głębokość stref zewnętrznych i związanych z tym zadaszeń oraz czarny kolor fasady zaprojektowany został w sposób reagujący na pory dnia oraz pory roku. Nagrzewanie i oddawanie ciepła przez czarną fasadę dzięki przyjętym proporcjom zadaszeń odbywa się w momentach celowo przemyślanych. W okresie letnim słońce opiera się o fasadę tylko o poranku i wieczorem czyli w czasie spadku temperatury, natomiast w okresie letnim (gdy słońce jest niżej a temperatury dla komfortu przebywania wymagają podniesienia) przez cały dzień oddając ciepło użytkownikom tarasu w chłodne dni.

W kontekście urbanistycznym Żorro pełni rolę symbolu – jest przykładem, jak w niewielkich miastach można wprowadzać architekturę o wysokich walorach estetycznych i funkcjonalnych, bez rezygnacji z ekonomicznej racjonalności. Warto odnotować, że oszt sprzedaży mieszkań w Żorro to 6800-7500 zł za 1m2 mieszkania co daje mu atrybut ceny wytworzenia w poziomie taniego budownictwa komunalnego.

Realizacja Franta Group została doceniona nie tylko w Polsce ale i na arenie międzynarodowej. Budynek Żorro wygrał konkurs architektoniczny World Design Awards 2022, zdobył brązowy medal IDA Design Awards 2022, był w finałowej szóstce WAN Awards 2024. Kilka dni temu otrzymaliśmy wiadomość, że Żorro finalistą 11edycji PLAN AWARDS! Znalazł się wśród 25 najlepszych budynków mieszkaniowych wielorodzinnych.

Żorro pokazuje, że dobra architektura zapewniająca znakomite warunki do życia nie jest "zarezerwowana" tylko dla lokalizacji metropolitalnych.