TOP 10 miast drapaczy chmur

Wieżowce w Nowym Jorku

Amerykańska metropolia chyba każdemu człowiekowi na świecie kojarzy się z wieżowcami. Liczba wysokościowców w centrum miasta przekracza 5,5 tysiąca (więcej znajduje się tylko w Hong Kongu). Co ważne - Nowy Jork, podobnie jak Chicago, były pierwszymi na świecie miastami, gdzie zaczęto budować naprawdę wysoko. Pierwsze drapacze chmur pojawiły się tu już w drugiej dekadzie XX wieku, a do dziś najwyższy Empire State Building (443m) - powstał w 1931 roku!

11 września 2001 roku skyline Nowego Jorku w dramatycznych okolicznościach uległ zmianie - atak na bliźniacze wieże World Trade Center, które przez lata były nie tylko najwyższymi budynkami miasta, ale i najważniejszymi punktami w jego panoramie, odmienił jego wygląd na zawsze, bez względu na to, że dziś w miejscu WTC powstają nowe drapacze chmur.

Największa ilość wież znajduje się rzecz jasna na Mahattanie, najbardziej znanej, centralnej dzielnicy Nowego Jorku, zamieszkanej przez ponad 1,5 miliona ludzi. To panorama tej właśnie okolicy jest symbolem metropolii, ikonicznym obrazem miasta, którego ulice przypominają kaniony, których ściany zamiast ze skał, składają się z biurowych i mieszkalnych budynków. I choć dla jednych to `betonowa pustynia`, dla innych symbol prawdziwie nowoczesnego miasta, Nowy Jork ze swoją wysokościową zabudową jest bez wątpienia miejscem wyjątkowym.

Wieżowce w Chicago

"Szkoła chicagowska" - to nurt w architekturze, narodzony w tym amerykańskim mieście na przełomie XIX i XX wieku, który uważa się za wstęp i do modernizmu, i do budownictwa wysokiego. Już wtedy jej główni przedstawiciele, m.in. Dankmar Adler czy Louis Sullivan opracowywali konstrukcje, które pozwalały by budować gmachy wyższe niż do tej pory. Jednym z pra- wieżowców był nieistniejący już dziś 42-metrowy Home Insurance Building zbudowany w oparciu o stalowy szkielet w 1884 roku (proj. William Le Baron Jenney).

W latach 30. i 40. XX wieku, gdy w Chicago osiadło wielu architektów, związanych ze szkołą Bauhaus (uciekali z nazistowskich Niemiec), narodziła się tzw. `druga szkoła chicagowska`, czyli kolejny etap ewolucji, w wyniku której na całym świecie zaczęto budować podobne do siebie wieze. W latach 30. w Chicago zamieszkał sam Mies van der Rohe, który dla tego miasta zaprojektował wiele modernistycznych, szklanych drapaczy chmur, które do dziś są ikonami tego typu architektury.

Dzięki temu dziś Chicago nie tylko jest `kolebką wieżowców`, ale miastem o niezwykle bogatej panoramie. Stoją tu bowiem obok siebie i wysokościowce z pierwszych lat XX wieku, obłożone kamieniem, zdobne w detal w stylu secesji lub art deco, i modernistyczne, a zarazem minimalistyczne (bo, jak mówił Mies van der Rohe, `mniej znaczy więcej`) wieże z połowy ubiegłego stulecia, i najnowsze realizacje gwiazd światowej architektury.

Wieżowce w Dubaju

Zjednoczone Emiraty Arabskie (a Dubaj w szczególności), to drugi, obok Chin, kraj na świecie, dynamicznie się rozbudowujący. Szejkowie i naftowi potentaci, którzy w tamtym rejonie świata są najważniejszymi inwestorami, dysponują pieniędzmi, o których europejscy czy amerykańscy deweloperzy mogą tylko pomarzyć. Dzięki temu w ciągu ostatnich 10 lat Dubaj z położonej na pustyni wioski przemienił się w metropolię, która skalą, rozmachem, widowiskowością przerasta wszystko, co do tej pory zbudowano na świecie - Dubaj jest w ciągu ostatnich lat najczęściej pojawiającą się nazwą miejscowości w Księdze Rekordów Guinnessa.

To w Dubaju stoi najwyższy obecnie budynek na świecie, 830-metrowy Burdż Khalifa (mieści sklepy, biura, mieszkania, hotele); tu zbudowano 321-metrowy, mający kształt żagla superluksusowy hotel Burdż al-Arab. Dubai Marina - to dzielnica, przeznaczona wyłącznie pod budowę ultra-wysokich budynków (mają średnio od 300 do 400m wysokości), w budowie jest też kolejna, Business Bay, w której ma docelowo stanąć 230 wieżowców (!).

O Dubaju nie da się pisać, nie używając przedrostka "naj", bo wszystko, co powstaje na tym dość przecież niewielkim terenie, przekracza jakiekolwiek wyobrażenia. I wiele wskazuje na to, że rozbudowa będzie tu trwać jeszcze przez kolejne lata, bijąc następne rekordy wielkości, wysokości, luksusu czy technicznych nowinek. Bo arabscy szejkowie nie przywiązują chyba wielkiej wagi do faktu, że wiele ze zbudowanych tu wysokościowców jest pustych, ceny nieruchomości spadają, a ulice pustoszeją.

Wieżowce w Londynie

Stolica Wielkiej Brytanii jest miastem o wyjątkowo zróżnicowanej strukturze, a co za tym idzie i architekturze. Położona w centrum finansowa dzielnica City w większości składa się z XIX-wiecznych, eleganckich i nierzadko monumentalnych gmachów, poprzetykanych jednak supernowoczesnymi drapaczami chmur (z których najsłynniejszymi są high-techowy Lloyd`s Bank, dzieło Richarda Rogersa oraz `Ogórek`, czyli zaprojektowana przez Normana Fostera siedziba firmy Swiss Re przy St. Mary Axe). Mimo budowy kolejnych, coraz wyższych wieżowców, w historycznym centrum Londynu dominuje zabudowa średniej wysokości.

Zupełnie inaczej rzecz ma się z Canary Wharf, nową dzielnicą miasta, wzniesioną w miejscu dawnych doków we wschodniej części miasta. Powstająca od lat 80. ubiegłego wieku dzielnica w większości składa się z drapaczy chmur, zgrupowanych na stosunkowo niewielkim terenie, a więc tworzących zwartą grupę, doskonale widoczną z wielu punktów miasta. Choć okolica wciąż się rozwija, od 1991 roku najwyższym jej punktem jest położony w samym jej środku biurowiec One Canada Square, mierzący 235m. jak do tej pory zbudowano tu jeszcze dwa obiekty, przekraczające 200m (kolejnych 10 jest w budowie lub planach), większość zabudowy oscyluje pomiędzy 60 a 200m (za to niewiele jest tu budowli niższych niż 60m).

Wieżowce w Moskwie

Rosyjska stolica nie słynie z drapaczy chmur - kojarzy się wciąż przede wszystkim z cebulastymi wieżami cerkwi i wysokościowcami, zbudowanymi w czasach panowania socrealizmu. A jednak to w tym właśnie mieście w ciągu ostatniej dekady powstały projekty budowy największych i najwyższych obiektów na kontynencie. Norman Foster zaprojektował tu Russia Tower, 600-metrowy gmach w kształcie smukłej piramidy oraz Crystal Island, wysoką na 450 metrów wielofunkcyjną strukturę, która miała stać się największą budowlą, wzniesioną kiedykolwiek na świecie (miała mieć powierzchnię 2,5 miliona m2); w ubiegłym roku pracownia RMJM stworzyła też wizję 430-metrowej siedziby dla firmy Gazprom. Mimo że na razie żaden z tych projektów nie ma szans na realizację, w panoramie Moskwy powstał nowy element, złożony z wysokościowców.

To Moscow International Business Center, zwany Moskiewskim City, biurowo-biznesowy teren, na którym od 1992 roku powstają kolejne drapacze chmur. Już dziś jest ich kilkanaście, drugie tyle właśnie jest budowane (w przyszłym roku ma się zakończyć budowa najwyższego budynku w Europie, 500-metrowej Federation Tower); obecnie pracuje tu 150 tysięcy ludzi, w ciągu kolejnych kilku lat liczba ta ma się podwoić. Jedynym problemem tej nowoczesnej, biznesowej dzielnicy jest to, że... trudno się do niej dostać. Pełen wieżowców sektor obsługuje bowiem tylko jedna linia metra i dwie ulice dojazdowe.

Wieżowce w Hong Kongu

Będący pod chińską jurysdykcją Specjalny Region Administracyjny Hong Kong należy do pierwszej ze wspomnianych grup miast - jest skazany na wieżowce, bo na jego niewielkiej powierzchni inaczej nie udało by się umieścić wszystkich funkcji.

Hong Kong jest centrum biznesowo-finansowym o zasięgu właściwie ogólnoświatowym, mają tu swoje siedziby setki wielkich korporacji, banków i pewnie dziesiątki tysięcy mniejszych firm. Hong Kong należy do najgęściej zaludnionych miejsc świata, na 1km2 przypada tu 6,5 tys. ludzi (np. w Warszawie jest to 3,3tys.), z których większość pracuje i mieszka w budynkach co najmniej kilkunastopiętrowych. Wraz z rozwojem miasta, który zaczął się w połowie XX wieku, kolejne obszary jego historycznej zabudowy były burzone i zastępowane przez drapacza chmur. Dziś trudno w mieście, liczącym 7 milionów mieszkańców, znaleźć niski budynek.

Najwyższy z nich - to prawie półkilometrowy International Commerce Centre, projekt amerykańskiego biura Kohn Pedersen Fox Associates; poza nim skyline Hing Kongu tworzy też kilkanaście obiektów wyższych niż ćwierć kilometra.

Wieżowce w Szanghaju

To największe miasto w Chinach ma bardzo ciekawą panoramę. Większość metropolii, których skyline składa się z wieżowców, wygląda w gruncie rzeczy podobnie: to zbiory szklanych, wysokich `pudeł`, w których elewacjach odbija się niebo. Panorama centralnej dzielnicy Szanghaju, Pudongu, jest inna, bo każdy z budynków tu zbudowanych jest oryginalny i niepodobny do sąsiada.

I tak 420-metrowa wieża Jin Mao przypomina przeskalowaną chińską pagodę; Shanghai World Financial Center (492m) - to jakby gigantyczny otwieracz do butelek; centrum handlowo-biurowe Plaza 66 składa się z dwóch wyginających się w łuki prostych brył (mają 288 i 228m); 333-metrowy gmach Shimao International Plaza ma zgeometryzowany kształt, przypominający sylwetkę Batmana; King Tower ma 212 metrów i formę rakiety kosmicznej; 260-metrowa siedziba Bank of China wygląda, jakby z budynku o kształcie prostopadłościanu wyrywał się ku górze drugi, owalny gmach. W tej mozaice form i kształtów dominuje jednak przede wszystkim 468-metrowa Oriental Pearl Tower, czwarta na świecie pod względem wysokości wieża telewizyjna.

Wieżowce w Sao Paulo

Sao Paulo - to największe miasto na południowej półkuli, szóste co do wielkości na całym świecie. W całej aglomeracji mieszka 20 milionów ludzi (w całej Polsce jest ich 38 milionów), przy czym poszczególne grupy społeczne dzieli przepaść: spora część miasta, to niebezpieczne i pozbawione podstawowych wygód (wody, prądu, kanalizacji) slumsy, zamieszkiwane przez żyjących poniżej progu ubóstwa Brazylijczyków, w centrum miasta zaś najbogatsi, aby uniknąć korków na ulicach, miedzy pracą, domem, sklepem przemieszczają się własnymi helikopterami (których jest tu podobno najwięcej na świecie). Wiele z wypełniających centrum miasta wieżowców posiada na dachach stosowne lądowiska.

W Sao Paulo nie ma żadnego z czołówki najwyższych budynków świata, skyline tego miasta nie bije rekordów wysokości, jest wyjątkowy ze względu na swoją rozległość i gęstość dość wysokiej zabudowy. Aleja Paulista, jedna z głównych ulic miasta, centrum biurowo-handlowo-kulturalne jest gęsto zabudowana wieżowcami, podobnie jak pozostała część centralnej dzielnicy, noszącej nazwę Brooklin. To tu kumuluje się życie tej gigantycznej metropolii, a wszystkie firmy, urzędy i sklepy zlokalizowane są w co najmniej kilkunastopiętrowych budynkach.

Wieżowce w Kuala Lupur

Stolica Malezji słynie przede wszystkim z jednego (choć składającego się z dwóch części) drapacza chmur: bliźniaczych Petronas Towers, liczących każda po 452m wysokości, zbudowanych w 1998 roku według projektu Césara Pelliego. Do dziś owe żelbetowe wieże są najwyższymi punktami w mieście i ze względu na wysokość, ale też swój oryginalny wygląd kształtują jego skyline.

Jednak nie tylko one składają się na panoramę jednej z najbardziej dynamicznie rozwijających się metropolii Azji Południowo-Wschodniej. Jak wiele innych miast, przeżywających boom gospodarczy, tak i Kuala Lumpur rozwija się dość chaotycznie. Kolejne stalowo-szklane drapacze chmur wznoszone wśród historycznej, kameralnej, nierzadko zabytkowej zabudowy mają świadczyć o tym, że miasto staje się metropolią na miarę XXI wieku (niestety tracąc przy okazji część historycznego dziedzictwa). Trzeba jednak przyznać, że część z budowanych w mieście od lat 90. wieżowców nosi ślady inspiracji lokalna tradycją i historyczną architekturą tej części Azji.

Wieżowce w Warszawie

Polska stolica także należy do miast, które po latach opresyjnej władzy i gospodarczego zastoju swoje gospodarcze odrodzenie chciały ucieleśnić w formie wieżowców. Do 1989 roku w Warszawie było ich niewiele: wciąż najwyższy w Polsce, 230-metrowy Pałac Kultury i Nauki, hotel Marriott, biurowiec Intraco, jeszcze przedwojenny drapacz chmur, 66-metrowy Prudential... można je było policzyć na palcach.

Po ustrojowej przemianie zaczęły powstawać wieże na miarę kapitalistycznej, europejskiej stolicy i władze miasta oraz większość jego mieszkańców wciąż marzą o kolejnych. W ciągu ostatnich dwóch dekad skyline Warszawy zmienił się diametralnie, bo wzniesione w centrum wysokościowce widać z każdej strony - od północy widać górujące nad dachami Starego Miasta szklane struktury, od południa można jak na dłoni zobaczyć warszawskie `City`.

W ciągu najbliższych dwóch lat panorama Warszawy wzbogaci się o dwie wieże, projektu znanych architektów: zakończą się budowy apartamentowców, stworzonych przez Daniela Libeskinda i Helmuta Jahna. Kolejne wysokie biurowce powstają na Woli, wciąż nie są zatwierdzone plany wież w zachodniej części Śródmieścia. Z pewnością jednak w ciągu następnych 10 lat skyline Warszawy wzbogaci się o kolejne wysokościowce.