Polska Zagroda - od historycznego gospodarstwa do rezydencji

Polska Zagroda. Idea

W BXB studio powstają projekty budynków, które są jednocześnie nowoczesne i nawiązujące do tradycji. To połączenie pozwala kreować ciekawe formy, czego przykładem jest prezentowana Polska Zagroda, będąca twórczą transformacją typowego wiejskiego gospodarstwa w nowoczesną rezydencję mieszkalną, gdzie w miejsce pięciu budynków gospodarczych, przeznaczonych do rozbiórki, zaprojektowano pięć przenikających się stodół, które kreują ciekawą, niezwykle dynamiczną przestrzeń. Zaprojektowany dom to skończone, niezależne dzieło architektoniczne, ale zgodnie z życzeniem inwestora uwzględnia również możliwy dalszy proces rozwoju inwestycji, polegający na rekonstrukcji i modernizacji historycznego domu przeznaczonego do rozbiórki.

Nowoczesne stodoły

Pozornie przypadkowo rozrzucone bryły zostały starannie zdefiniowane przez otaczający krajobraz, położenie słońca oraz funkcje budynku. Pierwsza, masywna bryła garażu stanowi bufor odgradzający dom od drogi. Ostatnia, piąta bryła mieści część dzienną oraz sypialnię z drewnianym pomostem prowadzącym w dzikie obszary otaczającego krajobrazu. Bryła ta usytuowana jest w tym samym miejscu, w którym stała historyczna stodoła. Właśnie tutaj, w głównej strefie dziennej odwzorowano autentyczny klimat ażurowej stodoły. Tuż obok posadowiono bryłę kuchni w taki sposób, aby jej narożne okno stanowiło basztę widokową dla strefy wejściowej, znajdującej się w centralnej bryle z jej ornamentalną, transparentną ścianą, tworzącą portal wejściowy. Bryły mieszczące pokoje dzieci czy gabinety do pracy posiadają otwarcia widokowe z drugiej strony, wciskając się pomiędzy okazałe drzewa, które starano się zachować. Poszczególne stodoły zostały wykończone drewnem o zróżnicowanej strukturze, bo i historyczne budynki gospodarcze posiadały swój indywidualny charakter.

Dom historyczny

Dom przeznaczony do rozbiórki został uwzględniony w projekcie jako potencjalny kolejny etap rozwoju inwestycji. Zaproponowano przywrócenie jego pierwotnych, pięknych proporcji, zaburzonych przez przypadkowe dobudówki z lat późniejszych. Strefę wejściową zaakcentowano nowym zadaszeniem, nawiązując do istniejącej drewnianej ornamentyki historycznego podcienia. We wnętrzach domu zostanie odsłonięty pierwotny budulec - czerwona cegła, aby wydobyć prawdziwe piękno. Zrekonstruowany piec kaflowy będzie wyeksponowany w głównej, dwupoziomowej przestrzeni przykrytej drewnianą konstrukcją dachu. Tym, co wyróżnia ten dom, jest brak czwartej elewacji w tradycyjnym wydaniu. Całkowite przeszklenie ściany szczytowej pozwala eksponować strukturę domu na zewnątrz, w kierunku tarasu domu nowego. Dom stary stał się niezależną przestrzenią gościnną i hobbystyczną. Jest otulony barwną zielenią, charakterystyczną dla tego typu zabudowy wiejskiej.

Polska Zagroda - kontekst miejsca, historii i tradycji

Celem tego projektu nie był stricte nowoczesny budynek, a raczej unikalna, zrównoważona przestrzeń, która będzie syntezą lokalnej tradycji, pięknego krajobrazu i użytkowej funkcji. Tworząc poszczególne kubatury Polskiej Zagrody, architekci kierowali się harmonijnym podejściem do natury, przede wszystkim do gry światła i cienia, ukształtowania terenu, istniejącej zieleni i infrastruktury. Duże nasłonecznione przeszklenia zostały zacienione ażurami, zadaszeniami tarasu czy gęstą zielenią. Dzięki temu dom nie będzie narażony na nadmierną ekspozycję słońca w okresie letnim. Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju zadbano o zachowanie cennego drzewostanu. Aby lepiej zintegrować budynek z niezwykle wartościowym i pięknym krajobrazem, zaprojektowano kładkę na piętrze oraz pomosty na poziomie parteru, które w dalszej części dopasowują się do topografii terenu. Strefa wejściowa domu nowego oraz zrekonstruowanego w przyszłości domu historycznego korespondują ornamentem czerpiącym z historii tego miejsca. Wejścia zadaszone są w charakterystyczny i właściwy dla siebie sposób, a zlokalizowanie ich na wspólnej osi wzmacnia dialog starego z nowym.

Polska Zagroda to projekt wielowątkowy, uwzględniający historię starego obiektu, lokalną tożsamość i tradycję, współczesną kreację funkcjonalnej, nowatorskiej i spektakularnej  formy architektonicznej, jak również możliwość rekonstrukcji historycznego domu w przyszłości.

Przyjęta filozofia projektowa w BXB studio to szczególny nacisk na relację człowieka z naturą w odniesieniu do miejsca, historii i tradycji. Relacja ta wynika z poszukiwania kontekstu kulturowego, ale jednocześnie poszukiwania współczesnej formy, współczesnego designu. Architekci wierzą, że ten sposób kreowania przestrzeni zapewnia ich budynkom trwałość i ponadczasowość, że dzięki temu nie są one anonimowe, pozbawione duszy, że są czymś więcej niż tylko nowoczesnym budynkiem.

Polska Zagroda w modelu architektonicznym

Polska Zagroda powstawała równolegle na kartce papieru, w modelu komputerowym, jak i modelu fizycznym, który ewoluował na etapie procesu projektowego. Dzięki temu w pełni wykorzystano możliwości percepcji i twórczej kreacji przestrzeni. Był on również przydatnym narzędziem pracy dla architektów i inżynierów na kolejnych etapach opracowania projektu technicznego. Model architektoniczny Polskiej Zagrody stał się również głównym bohaterem i myślą przewodnią animowanego filmu ArchiPaper autorstwa Rafała Barnasia z wytwórni Unique Vision Studio. Film, który opowiada historię tego projektu, został nagrodzony na wielu festiwalach filmowych.

• Projekt: BXB studio Bogusław Barnaś
• Zespół: Bogusław Barnaś, Bartosz Styrna, Anna Mędrala, Kamil Makowiec, Mateusz Zima, Magdalena Moska, Valentin Lepley, Aleksander De Mott, Maroš Mitro, Paula Wróblewska, Marzia Tocca, Magdalena Fuchs
• Produkcja filmowa: Unique Vision Studio Rafał Barnaś
• Zdjęcia: Rafał Barnaś, Piotr Krajewski, Bogusław Barnaś
• Opracowanie Graficzne: BXB studio
• Powierzchnia: 507 m2
• Lokalizacja: Polska
• Projekt: 2017-2018
• Realizacja: 2018-2021
• Klient: Prywatny
• Generalny wykonawca: Ostafin Budownictwo

Bogusław Barnaś, mgr inż. arch., projektant, nauczyciel akademicki

W swojej ponad 20 letniej działalności projektowej szuka syntezy człowieka z naturą, łączy zakorzenioną od wieków  tradycję z nowoczesnym zrównoważonym rozwojem. Czerpie inspiracje z rodzimych wzorców, odwołuje się do bogatej polskiej kultury, przetwarzając historyczne motywy w nowoczesny współczesny design. Swój dorobek prezentował gościnnie na kilkudziesięciu wykładach i prezentacjach dla instytucji takich jak Uniwersytet Coventry w Wielkiej Brytanii, Międzynarodowy Kongres Architektury w Belgradzie, World Communication Forum Davos, Łódz Design Festival, 4Design Days. Jest absolwentem dwóch uczelni, Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej oraz Wydziału Architektury Fachhochschule Muenster w Niemczech. W grudniu 2009 roku założył interdyscyplinarną pracownię projektową BXBstudio, skupiając wieloletnie doświadczenie zawodowe zdobyte m.in. u Normana Fostera – jednego z najwybitniejszych współczesnych architektów na świecie.

W latach 2012-2017 pracownik naukowy na Wydziale Architektury i Sztuk Pięknych Akademii Krakowskiej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. W 2014 roku zaliczony do grona 20 najbardziej utalentowanych młodych architektów świata wg wydawnictwa Wallpaper*. W roku 2018 otrzymał nagrodę „Architekci Małopolski 2017” za projekt Małopolskiej Chaty Podcieniowej oraz nagrodę PLGBC Green Building Awards za najlepszy projekt ekologiczny dla Eco Warsaw Tower. W roku 2019 ponownie nagrodzony przez PLGBC za Dom Symbiotyczny w kategorii najlepszy projekt ekologiczny. W 2021 projekt Małopolskiej Chaty Podcieniowej został zwycięzcą międzynarodowego konkursu Global Design Architecture Awards – Rethinking the Future jako jedyna realizacja z całego świata w tej kategorii. W tym samym roku za ten dom otrzymał również nagrodę German Design Award 2022 Special oraz The European Property Award, a wydawnictwo Property Design umieściło go na liście 10 najlepszych polskich architektów.