Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania – album i wystawa na 80. rocznicę powstania warszawskiego
Fotografie Sylwestra „Krisa” Brauna to jedne z najważniejszych dokumentów powstania warszawskiego. Muzeum Warszawy zaprezentuje je w albumie oraz na wystawie Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania. Dwustu zdjęciom towarzyszą teksty Piotra Głogowskiego, Iwony Kurz, Tomasza Stempowskiego i Tomasza Szerszenia przybliżające nieznane dotąd fragmenty biografii Brauna, analizujące warsztat i szlaki wędrówek fotografa, a także ikonografię zdjęć powstania. Na wystawie zaprezentowane zostaną oryginalne odbitki wykonane przez Brauna i materiały z prywatnego archiwum fotografa. Osiemdziesiątą rocznicę powstania warszawskiego upamiętni także wystawa Praga ’44 w Muzeum Warszawskiej Pragi oraz wydarzenia w Izbie Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy i innych oddziałach Muzeum Warszawy: spotkania, spacery, debaty, koncerty i pokazy filmowe.
![Sylwester „Kris” Braun, Kolumna powstańców z pierwszego plutonu Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych maszerująca ulicą Chmielną, połowa sierpnia 1944 Sylwester „Kris” Braun, Kolumna powstańców z pierwszego plutonu Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych maszerująca ulicą Chmielną, połowa sierpnia 1944](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_cover/c5/03.jpeg)
Sylwester „Kris” Braun był twórcą zdjęcia bombardowanego Prudentialu, które stało się ikoną – wizualnym symbolem powstania warszawskiego i okupacji niemieckiej. Jednak to tylko jedna z ponad trzech tysięcy fotografii, które wykonał w czasie drugiej wojny światowej. Pierwsze fotoreportaże wojenne zrealizował już we wrześniu 1939 roku, podczas oblężenia Warszawy, ale oryginalne negatywy do nich spłonęły podczas powstania 1944 roku. Z wojennej pożogi i późniejszej tułaczki po świecie ocalało kilkadziesiąt rolek - razem 1538 klatek. Na fotografiach widać żołnierzy, cywili i codzienność życia w mieście ogarniętym wojną, w którym przed wybuchem powstania mieszkało ponad 900 tys. ludzi.
Książka Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania ukazuje się w 80. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego. Fascynujące losy i bogatą twórczość jednego z najważniejszych fotografów powstania 1944 roku przybliżają teksty Piotra Głogowskiego, Iwony Kurz, Tomasza Stempowskiego i Tomasza Szerszenia. Publikacja kreśli szlaki wędrówek Brauna po powstańczej Warszawie, analizuje jego warsztat fotograficzny, ale również umieszcza jego twórczość w kontekście innych fotografów sierpnia i września 1944 roku. Nie mniej istotna jest legenda, którą Braun tworzył na swój temat oraz rola, jaką on i jego fotografie odgrywają w obecnej narracji o powstaniu warszawskim. Album zawiera ponad 200 fotografii autorstwa Brauna, przede wszystkim z 1944 roku, a także wybór wycinków z gazet i fragmentów korespondencji. Książka zostanie wydana w polsko-angielskiej wersji językowej.
![Sylwester „Kris” Braun, Grupa powstańców z batalionu „Bończa” Zgrupowania AK „Róg” podczas oglądania fotografii wykonanych przez Sylwestra Brauna, wrzesień 1944, Muzeum Warszawy Sylwester „Kris” Braun, Grupa powstańców z batalionu „Bończa” Zgrupowania AK „Róg” podczas oglądania fotografii wykonanych przez Sylwestra Brauna, wrzesień 1944, Muzeum Warszawy](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/j4/01.jpeg)
![Sylwester „Kris” Braun, Grupa powstańców Batalionu „Ruczaj”, pierwsza od lewej Berta Weissberger (Krystyna Żółkoś), wrzesień 1944 Sylwester „Kris” Braun, Grupa powstańców Batalionu „Ruczaj”, pierwsza od lewej Berta Weissberger (Krystyna Żółkoś), wrzesień 1944](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/li/02.jpeg)
![Sylwester „Kris” Braun, Stanowisko strzeleckie na balkonie na trzecim piętrze kamienicy w Alejach Jerozolimskich 22, sierpień 1944, Sylwester „Kris” Braun, Stanowisko strzeleckie na balkonie na trzecim piętrze kamienicy w Alejach Jerozolimskich 22, sierpień 1944,](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_gallery_item/0t/04.jpeg)
![Sylwester „Kris” Braun, Ucieczka z rejonu bombardowania, ok. 2 września 1944 Sylwester „Kris” Braun, Ucieczka z rejonu bombardowania, ok. 2 września 1944](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_image/6g/06.jpeg)
Równolegle z premierą publikacji w głównej siedzibie Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta otworzy się wystawa zdjęć Sylwestra „Krisa” Brauna pod tym samym tytułem. Oryginalne odbitki jego autorstwa to najcenniejsze obiekty dotyczące powstania warszawskiego w kolekcji fotograficznej Muzeum Warszawy. Pokazane zostaną przede wszystkim zdjęcia reporterskie Brauna, w tym także ujęcia realizowane we współpracy z Bertą Weissberger. Ekspozycja stawia pytanie, kiedy i w jaki sposób relacja biograficzna staje się narracją historyczną. Kuratorem wystawy jest Piotr Głogowski.
Otwarcie wystawy i premiera książki Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania odbędzie się 30 lipca o godz. 18.00 w Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta 42. Wystawę będzie można oglądać do 29 grudnia 2024 roku.
![Sylwester „Kris” Braun, Wyrwa w ścianie przy ulicy Wareckiej, wrzesień 1944 Sylwester „Kris” Braun, Wyrwa w ścianie przy ulicy Wareckiej, wrzesień 1944](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_image/wm/07.jpeg)
![Sylwester „Kris” Braun, Panorama ruin zabudowy przy ulicy Pańskiej, wrzesień 1944 Sylwester „Kris” Braun, Panorama ruin zabudowy przy ulicy Pańskiej, wrzesień 1944](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_image/x5/08.jpeg)
![Sylwester „Kris” Braun, Wybuch pocisku w gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential, 28.08.1944, Sylwester „Kris” Braun, Wybuch pocisku w gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential, 28.08.1944,](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_image/0i/09.jpeg)
Sylwester "Kris" Braun (1909–1996) należał do konspiracji, był członkiem Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Podczas powstania warszawskiego ubrany po cywilnemu, z niedużym aparatem Leica Standard schowanym w kieszeni marynarki krążył po ulicach Śródmieścia, bliskiej Woli i Powiśla. Przywiązywał wagę do kompozycji kadrów, starał się przyjmować różne perspektywy – wchodził na dachy, stawał tuż za obrońcami barykad. Często powtarzał ujęcia, nieznacznie je korygując. Fotografował ruiny i toczące się walki, ale też chwile wytchnienia, jak chociażby koncert fortepianowy w kawiarni U Aktorek.
Choć większość zdjęć i negatywów spłonęła w mieszkaniu fotografa na Powiślu, część klisz udało się ukryć Braunowi w słojach w piwnicy budynku przy ulicy Marszałkowskiej i odnaleźć po zakończeniu wojny. Z czasem powstańcze fotografie stawały się coraz bardziej rozpoznawalne, ale ich autor, mieszkający od wielu lat na emigracji, pozostał szerzej nieznany. Dopiero w 1979 roku dzięki akcji „Kuriera Polskiego” udało się spopularyzować dorobek i sylwetkę Sylwestra Brauna. W roku 1981 fotograf przekazał zbiór ponad 1500 ocalałych negatywów do Muzeum Warszawy.
![Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania](https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/pressland-cms/cache/article_show_section_image/pd/sylwester-kris-braun-fotograf-od-powstania-wyd-muzeum-warszawy-2024-okladka.jpeg)
Obchody 80. rocznicy powstania warszawskiego w Muzeum Warszawy obejmą spotkania, koncerty, spacery, debaty, pokazy filmowe i prezentacje pamiątek z tego okresu. Szczegółowy program zostanie opublikowany w ostatnim tygodniu czerwca.
Wybrane wydarzenia
Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy we współpracy z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego przygotowuje performatywne czytania fragmentów pamiętników, zapisków i tekstów literackich o codzienności powstania (1 sierpnia, 13 sierpnia i 2 października).
Od 2 sierpnia w Izbie Pamięci na specjalnym pokazie będzie można zobaczyć pamiątki z powstania warszawskiego: przedmioty ocalone przez uczestników wydarzeń, rzeczy należące do osób, które zginęły, a także szczątki obiektów wyjętych z gruzów zniszczonego miasta. Dotąd rodzinne pamiątki, z czasem zyskały status relikwii, aż wreszcie trafiły pod opiekę instytucji dbającej o pamięć życia miasta i jego mieszkańców.
3 sierpnia odbędą się spotkania z Wandą Traczyk-Stawską i Moniką Lurie. Po wystawie Głosy pamięci autorstwa Krzysztofa Wodiczki oprowadzać będą kuratorzy Izby Pamięci. Tego samego dnia Muzeum Farmacji zaprosi na spacer śladami aptek i aptekarzy powstania warszawskiego w okolicy Starówki i Krakowskiego Przedmieścia.
31 sierpnia Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry zaprosi na spacer śladami powstania warszawskiego w Puszczy Kampinoskiej.
18 września w Muzeum Warszawskiej Pragi otwarta zostanie wystawa Praga ’44, która opowie o przebiegu powstania warszawskiego po praskiej stronie Wisły, a także przypomni odmienność wydarzeń w prawobrzeżnej Warszawie od losów całego miasta w okresie od sierpnia 1944 do marca 1945 roku.
1 października Muzeum Warszawy wspólnie z Filharmonią Narodową zaprosi na uroczysty koncert upamiętniający ludność cywilną powstańczej Warszawy. Chór i Orkiestra Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Bartosza Michałowskiego wykonają Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta.
2 października, w Dzień Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy, w Izbie Pamięci zainaugurowana zostanie instalacja Śmierć miasta, która w formie monumentalnej mapy upamiętni miejsca pochówków ofiar i zniszczenia stolicy.
Wydarzenia dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Realizacja zadania „80 spotkań wokół Cmentarza Powstańców Warszawy”
- Więcej o:
Ruiny Warszawy na starych fotografiach
Zniszczona Warszawa na planie Biura Odbudowy Stolicy. Unikatowy dokument dostępny online
"To byłby największy wieżowiec w Europie". Gruzy powojennej Warszawy
Już 2 500 zniszczonych obiektów. Bezcenne zabytki ofiarą działań Państwa Islamskiego
Kolejna rozmowa Future Builders już 30 lipca
14. Weekend Architektury w Gdyni, 29.08-1.09.2024. Co nas czeka w tym roku?
Poznaj obiekty zakwalifikowane do II etapu V edycji konkursu „Obiekt Roku w Systemach Aluprof”. Ruszyło głosowanie online
Przed nami kolejna edycja rozmów Future Builders prowadzonych przez Aluprof!