Tak może wyglądać Plac Solidarności w Gdańsku. Konkurs wygrała pracownia APA Wojciechowski

Gdański plac Solidarności to jedno z najważniejszych, symbolicznych miejsc w Polsce. To tu zaczął się ruch NSZZ Solidarność, to tu podczas sierpnia 1980 odbywały się słynne strajki.  Niestety, z powodu niewytyczonych ram, plac rozlewa się na okolicę, mieszając z chaosem ruchliwych ulic, przystanków i parkingów. Celem zaproponowanej przez APA Wojciechowski koncepcji jest takie zdefiniowanie granic placu i charakteru każdej z jego przestrzeni, aby związać to miejsce z miastem i wzmocnić przesłanie, że to właśnie tutaj rozpoczął się zmieniać świat.

Studium przebudowy Placu Solidarności: wejścia na plac

Plac będzie związany w miastem poprzez tzw. punkty wejściowe. Ich kreowanie pozwala na znaczną poprawę jakości przestrzeni. Połączeniem dwóch części miasta będzie północno-zachodni punkt wejściowy – strefa Wiaduktu Bramy Oliwskiej i ul. Jana z Kolna. Aby poprawić tę przestrzeń, architekci zaproponowali przeniesienie pętli autobusowej, skomponowanie istniejącego parkingu z nowym uzupełnieniem kwartału oraz domknięcie kwartału zabudowy kubaturą po obu stronach ul. Jana z Kolna. W ten sposób wzrok odwiedzających będzie nakierowany na pomnik na Placu Solidarności.

Drugi punkt - ulica Robotnicza, będąca łącznikiem między Młodym Miastem, a Aniołkami i Grodziskiem, ma przemienić się z ulicy zaplecza, w aktywną przestrzeń miejską. Schodząc z wiaduktu Bramy Oliwskiej, trafiamy do nowego skweru. Kompozycja wejścia podkreślona jest szpalerem drzew przy ul. Robotniczej.

Nową przestrzenią publiczną stanie się ulica Jaracza. Z otwartą osią widokową w stronę pomnika, poprowadzi wzdłuż narożnika parterowej zabudowy usługowej prosto w stronę serca Placu.

Ulica Wały Piastowskie zostanie domknięta nową zabudową. Wzdłuż Wałów i ulicy Łagiewniki posadzone zostaną wysokie drzewa. Szpaler drzew będzie podkreślał oś widokową na Pomnik Poległych Stoczniowców.

Dla podkreślenia znaczenia i rangi przestrzeni, parking samochodowy przy ulicy Doki przeniesiony zostanie na ul. Gazowniczą i nowoprojektowaną ulicę od strony powstającego kompleksu biurowo-mieszkaniowego. W otoczeniu ulicy będzie posadzonych osiem czerwonych klonów, na cześć ofiar komunistycznej zbrodni z Grudnia ’70 roku. Takie rozwiązanie podkreśli rangę miejsca, jednocześnie nakierowując na zabytkową Bramę Wejściową nr 2.

Studium przebudowy Placu Solidarności: trzy strefy na placu

Na samym placu w projekcie APA Wojciechowski można wyróżnić trzy strefy funkcjonalne: pamięci, zieloną i miejską.

• Strefa pamięci ma przywrócić podniosły charakter centralnej części placu z Pomnikiem Poległych Stoczniowców;
• Strefa zielona stworzy ramy placu, poprzez wprowadzenie na plac zieleni, jednocześnie oddzielając go od ruchliwych ulic i łącząc z Drogą do Wolności;
• Strefa miejska ma być skupiona wokół przebudowanej, uzupełnionej ruchem tramwajowym ulicy Nowomiejskiej.

Od strony ul. Nowomiejskiej, w zielonym zboczu umieszczony został parterowy budynek usługowy. Zielone zbocze dachu budynku opada w stronę placu, tworząc naturalną widownię, rozdzielającą spokojny teren sacrum od otaczającego zgiełku miasta.

Podniesienie krawędzi placu, z zachowaniem otwarcia widokowego, podkreślonego przez podziemny przesmyk, jednoznacznie domyka plac i oddziela dwie różne przestrzenie.

Studium przebudowy Placu Solidarności: kręgi i iskry

Architekci absolutnie nie rezygnują z kompozycji kręgów otaczających pomnik, a wręcz je uzupełniają. Projektowane okręgi miejscami zazębiają się z miastem, a także wchodzi do wnętrza ECS, tworząc nową pętlę pieszą, wiążąc przestrzeń Placu i jego okolic w jedną całość. Wzmocnieniem oryginalnej symboliki kręgów będzie dodanie radialnego motywu iskier. Podświetlane elementy wystroju, mają wydobywać się z Pomnika Poległych Stoczniowców i rozchodzić po placu oraz jego otoczeniu. Iskrząc w dzień i w nocy mają tworzyć jego nową warstwę symboliczną.

Bez wątpienia dzisiejszy chaotyczny Plac Solidarności zasługuje na rozwiązania przestrzenne, tworzące poczucie szacunku i powagi. Propozycja projektu rewaloryzacji placu stworzona przez APA Wojciechowski z jednej strony przywraca miejscu ład przestrzenny, z drugiej chroni podniosły charakter istotnego dla historii Polski miejsca pamięci.