bryła
polska architektura
Kolejna wizja na zagospodarowanie Placu Defilad w Warszawie. Kiedy wreszcie się zmieni?

Kolejna wizja na zagospodarowanie Placu Defilad w Warszawie. Kiedy wreszcie się zmieni?

red30-09-2015 13:49

Plac defilad w Warszawie to z jednej strony najważniejsza przestrzeń stolicy - w ścisłym centrum, wokół najwyższego budynku znajduje się ogromny plac wokół którego zorganizowane są teatry, muzea, galerie handlowe. Z drugiej to przestrzeń zapomniana - zagospodarowana kilka dekad temu służy za parking, prowizoryczny dworzec autobusowy, a cała przestrzeń straszy wygrodzeniami z łańcuchów i tymczasowymi pawilonami.

Architekturfotografie — Projekt Placu Defilad według studentów wydziału architektury szwajcarskiej szkoły wyższej ZHAW

Projekt Placu Defilad według studentów wydziału architektury szwajcarskiej szkoły wyższej ZHAW

15.09.1999 WARSZAWA - WARSZAWSKIE CENTRUM - WARIANT " KORONA WARSZAWSKA " MS 343 SLOWA KLUCZOWE: ARCHITEKTURA MIASTO ZDJĘCIE DO WKŁADKI: WKLADKI - O INWESTYCJACH — To jedna z pierwszych śmiałych wizji kompleksowego zagospodarowania terenów wokół pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W 1992 roku rozstrzygnięto międzynarodowy konkurs na zagospodarowanie tego terenu. Do konkursu zgłosiło się ponad 700 zespołów projektowych z całego świata. Może to świadczyć o ogromnym zainteresowaniu tematem. Wygrała praca polskich architektów: Barłomieja Biełyszewa i Andrzeja Skopińskiego. Postulowali oni stworzenie okrągłego bulwaru wokół Pałacu Kultury, którego wnętrze miałyby wypełnić zorganizowane na planie koła wieżowce. Zewnętrzne kwartały w tym projekcie to zabudowa nawiązująca wysokością do kamienic po drugiej stronie Alei Jerozolimskich oraz Domów Towarowych Centrum. Z czasem, mimo niewielkiego zainteresowania władz realizacją, sama idea ewoluowała, zmieniał się układ wieżowców i inne szczegóły projektu. Nigdy jednak nie przeszła do fazy realizacji. Choć idea znalazła wielu zwolenników, była też powszechnie krytykowana za podkreślenie centralnego położenia PKiN, a tym samym jeszcze większe zaznaczenie jego obecności w przestrzeni.

16.12.2003 WARSZAWA - UL. FOKSAL 2 - PANEL ARCHITEKTOW WARSZAWSKICH NA TEMAT CENTRUM PL. DEFILAD PL. PILSUDSKIEGO - PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA FOT. ALBERT ZAWADA / AGENCJA GAZETA SLOWA KLUCZOWE: ARCHITEKTURA PROJEKTY — Kolejną koncepcją, która zdawała się mieć szansę na realizację był koncepcja planu zagospodarowania opracowania pod opieką Michała Borowskiego. Postanowiono wytyczyć prostokątny układ ulic definitywnie zrywający z ideą ringu. Zrezygnowano też całkowicie z idei budowy wieżowców - wszystkie budynki miałyby mieć tak zwaną wysokość warszawską czyli nawiązującą do sąsiedniej zabudowy. W oparciu o ten plan rozpisano konkurs na Muzeum Sztuki Nowoczesnej, które miał zaprojektować Christian Kerez. Jednak dziś pomimo, że w przestrzeni nie zmieniło się nic, nie są ani aktualne ani tamten plan miejscowy, ani projekt muzeum austriackiego architekta.

To wizja opracowana przez jedną z największych pracowni architektonicznych świata. Jej projekt wracał do koncepcji zabudowy wieżowej, choć w zupełnie innej formie, niż tej ze wcześniejszej koncepcji. Architekci zaproponowali stworzenie dwóch wysokich pierzei wzdłuż Emilii Plater oraz Świętokrzyskiej. Postanowiliśmy się włączyć do dyskusji nad planem zagospodarowania placu Defilad, bo czujemy, że dotychczasowe projekty nie wykorzystywały potencjału tego miejsca - mówi Steve Jones, dyrektor polskiego oddziału Aedasa Plan zakładał "pogodzenie się" z PKiN, którego istnienie było po prostu faktem. Architekci zamiast podkreślać jego sylwetkę, chcieli go jednak uczynić jednym z wielu wieżowców, co osłabiło by jego znaczenie w przestrzeni. Ciekawym pomysłem, było także schowanie na wysokości PKiN ulicy Marszałkowskiej do podziemnego tunelu. Dzięki temu Plac stałby się zdecydowanie bardziej dostępny ze wschodnich okolic śródmieścia. Kontrowersje wzbudził natomiast pomysł okrojenia zieleni w Parku Świętokrzyskim pod nową zabudowę.

Po zmianie władzy w stołecznym Ratuszu zmieniły się też plany zagospodarowania Placu Defilad. Choć pozostano przy prostokątnej siatce ulic postanowiono wrócić do idei zabudowy wysokościowej. Miałaby ona się znaleźć po zachodniej i południowej stronie PKiN. Reszta budynków tradycyjnie miała by mieć tzw. wysokość warszawską. Nowością było wykreowanie miejskiego placu przy skrzyżowaniu Marszałkowskiej i Jerozolimskich. Miałoby się tam znaleźć wejście do metra, a przy samym placu miałby znajdować się charakterystyczny budynek o ikonicznej architekturze, który mógłby się stać nowym symbolem stolicy. Niestety mimo upływu lat, Plac Defilad dalej wygląda jak przed laty i nieco nie wskazuje na to, że ta sytuacja prędko się zmieni. Sprawę coraz bardziej komplikują dodatkowo kolejne roszczenia przedwojennych właścicieli działek znajdujących się na tym terenie.

Poza oficjalnymi, miejskimi opracowaniami. Temat Placu Defilad podejmują też różne organizacje społeczne zajmujące się przestrzenią miejską. Jedną z takich wizji opracowało Forum Rozwoju Warszawy. Jest to wizja dość podobna do oficjalnego planu. Również tutaj PKiN miałby być osłabiony nowymi wieżowcami. Twórcy projektu położyli mocny nacisk na zachowaniu ciągłości ulic południowego śródmieścia, dzięki czemu nowa struktura urbanistyczna byłaby lepiej zespolona z otaczającą tkanką miejską.

Ten projekt niewątpliwie jest jednym z najbardziej nieszablonowych podejść do tematu, choć wpisujące się w ogólne trendy planów zburzenia Pałacu Kultury i Nauki. W roku 2008 student Akademii Sztuk Pięknych Zbigniew Sikora zaproponował zastąpienie Pałacu rozległym jeziorem. Odkąd najwyższy budynek w Polsce jest już zabytkiem, taka śmiała i bezkompromisowa wizja nie jest już możliwa. Pokazuje jednak, że przestrzeń Placu Defilad to ogromny teren, na którym możliwe jest właściwie wszystko. Pytanie tylko, kiedy którąś wizję uda się zrealizować i kiedy wielkie plany na papierze zaistnieją także w rzeczywistości.

Dyskusje nad zagospodarowaniem przestrzeni wokół Pałacu Kultury i nauki toczą się od bardzo dawna. Niestety, jak na razie niewiele z nich wynika w rzeczywistości. Zmieniają się kolejne plany, które pozostają jedynie na papierze.

Centralne położenie w mieście, ogromna powierzchnia i trudne sąsiedztwo w połączeniu ze zmarnowanym potencjałem miejsca, powodują, że jest on bardzo często przedmiotem opracowań i kolejnych wizji. Jedną z nich pokazali właśnie studenci Detlef Schulz, Werner Huber i Thomas Schregenberger ze szwajcarskiej szkoły wyższej ZHAW.

Zaproponowali oni plan oparty na tradycyjnej siatce ulic i pierzejowej niskiej zabudowie. Najwyższy obiekt w ich projekcie to 24 kondygnacyjny budynek znajdujący się u zbiegu Świętokrzyskiej i Emilii Plater. Autorzy pracy tłumaczą, że takie rozwiązanie to nawiązanie do tradycji europejskich miast oraz powojennej odbudowy Warszawy.

Większość z zaproponowanych przez projektantów budynków została zaplanowana z podcieniami. W projekcie znalazło się też miejsce na nieduży plac na wysokości PKiN od strony ulicy Marszałkowskiej oraz nieznaczne odsunięcie pierzei na wysokości Rotundy.

Najbardziej kontrowersyjnym wydaje się jednak pomysł na zabudowanie Parku Świętokrzyskiego, który został przeznaczony na kolejne kwartały zabudowy.

Mamy wątpliwości, czy zabudowywanie zielonej przestrzeni w centrum miasta to dobry pomysł. Nasze wątpliwości budzi też mocno wyeksponowana sylwetka Pałacu, który nie pasuje do kontekstu zwartej zabudowy nawiązującej do okolicznych kamienic.

A jakie jest Wasze zdanie? Zobaczcie wybrane koncepcje na zagospodarowanie Placu Defilad i wybierzcie najlepszą w naszym sondażu.

Makietę będzie można zobaczyć w ramach festiwalu Warszawa w Budowie w dawnym budynku IX LO im. Hoffmanowej w Warszawie przy ulicy Emilii Plater 29od 11 października. Więcej o wystawie na oficjalnej stronie festiwalu.

Więcej o: