Architektura dla seniora. Pierwszy taki budynek w Polsce

Architektura 55+

Żyjemy w coraz starszym społeczeństwie. Ciężarem dla osób starszych są zbyt duże i zbyt drogie mieszkania nie dostosowane do ich potrzeb. Doskwiera im samotność. Jednocześnie jednak mieszkania projektowane specjalnie dla seniorów i dostosowane do ich potrzeb stanowią zaledwie niewielki odsetek ogółu krajowego budownictwa. Stargardzkie TBS dąży do zmiany tego stanu rzeczy i realizuje kolejny społeczny program. Po budowie mieszkań dla wychowanków domów dziecka oraz osób niepełnosprawnych, wzniesiono budynek przeznaczony dla osób starszych, powyżej 55 roku życia. Budynek wzniesiony został według projektu szczecińskiej pracowni DOMINO Grupa Architektoniczna i stanowi pierwszy etap budowy osiedla 55+, które docelowo będzie się składało z czterech podobnych obiektów.

3 domy w 1

Budynek tworzą trzy dwukondygnacyjne segmenty, które skalą i formą nawiązują do okolicznej zabudowy. Połączone zostały one podłużnym trzonem komunikacyjnym, który stanowi niejako oś całego założenia i zespala w jedną całość nie tylko trzy 'domy', ale także przestrzeni wspólne. Bryła budynku została rozrzeźbiona, a poszczególne segmenty odsunięte od siebie. Dzięki temu sprawiają wrażenie praktycznie niezależnych, wolnostojących brył, które jednocześnie harmonijnie komponują się z otaczającą je zielenią.

Architekci z Grupy DOMINO zaprojektowali architekturę o formach prostych i kameralnych, nawiązujących do archetypu zabudowy jednorodzinnej (proste bryły, spadziste dachy), ale jednocześnie nadali jej pewien posmak wyjątkowości i nowoczesności. Tworzą go geometryczne, kubiczne formy łączników z tarasami, płaskimi dachami i dużymi płaszczyznami przeszkleń. Biel ścian zewnętrznych przełamuje zastosowana w niektórych miejscach jasna okładzina drewniana oraz kolorowe wypełnienia balustrad balkonów i portfenetrów. Te ostatnie stanowią nie tylko akcent kolorystyczny ożywiający architekturę, ale także ważny element systemu identyfikacji wizualnej. Do każdego segmentu została bowiem przypisana odmienna barwa, które pojawia się w detalach zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz i zwiększa identyfikację mieszkańców z miejscem zamieszkania.

Intymność i integracja

Celem nadrzędnym projektantów było stworzenie miejsca zapewniającego mieszkańcom zarówno konieczną intymność, jak i stwarzającego możliwość integracji z sąsiadami. Wyodrębniona została więc przestrzeń o charakterze publicznym, ogólnodostępnym oraz prywatne strefa mieszkalna. Na jednej kondygnacji każdego z segmentów zlokalizowane zostało od 3 do 5 mieszkań, które zostały dostosowane do zamieszkania przez osoby samotne lub dwuosobowe rodziny i mają nie więcej niż dwa pokoje oraz powierzchnię nie przekraczającą 56m2. Każdy ze znajdujących się na parterze lokali został dodatkowo wyposażony w niewielki przydomowy ogródek.

Architekci z Grupy Projektowej DOMINO zadbali także o stworzenie przestrzeni wspólnej, w której mieszkańcy mogliby się spotkać i tym samym uniknąć tak częstego w starszym wieku poczucia osamotnienia. Obiekt został wyposażony w takie elementy jak świetlica, kuchnia przy świetlicy, wspólne tarasy na piętrze oraz taras w sąsiedztwie świetlicy.

Prace projektowe poprzedzone zostały serią rozmówi i wywiadów z osobami będącymi potencjalnymi przyszłymi lokatorami. W ich trakcie okazało się, że jednym z największych problemów nie jest wbrew pozorom brak udogodnień technicznych. Sen z powiek spędza seniorom obawa przed tym, że w razie potrzeby nie będą w stanie wezwać pomocy i pozostaną skazani sami na siebie. Powstał więc system za pomocą którego mogą się oni kontaktować z mieszkającymi nieopodal wolontariuszami, a także lekarzem i pielęgniarką. Docelowo, w kolejnym etapie realizacji, w jednym z budynków będzie mieścić się także pokój zabiegów pielęgniarskich.

Przyjazna przestrzeń

Architektura dostosowania została do potrzeb mieszkańców. Pomimo nieznacznej wysokości budynku zainstalowano windy. Wyeliminowane zostały bariery architektoniczne- zarówno we wnętrzach jak i w zagospodarowaniu terenu. Dodatkowo mieszkania przystosowane zostały do użytku przez osoby niepełnosprawne- poszerzono otworzy drzwiowe, zamocowano dodatkowe pochwyty i poręcze w łazienkach i toaletach. Podłogi pokryte zostały materiałami antypoślizgowymi.

Kolorowa identyfikacja

Ważną rolę w sposobie odbioru wnętrz odgrywa także kolorystyka oraz cały system identyfikacji wizualnej. Posadzki części wspólnej oraz komunikacji ogólnej zostały wykończone linoleum, co zdaniem projektantów ma wytworzyć poczucie 'swojskości' oraz zachęcić ma mieszkańców do bardziej bezpośredniego użytkowania obiektu. Kolorystyka materiałów na posadzkach i ścianach została indywidualnie zaprojektowana dla każdego segmentu. Ponadto obiekt został wyposażony w system piktogramów informujących o przeznaczeniu poszczególnych pomieszczeń oraz wypukła numeracja na drzwiach wejściowych.

Dom 'na miarę' lokatora

Budynek w Stargardzie Szczecińskim stanowi unikatowy przykład budownictwa społecznego, gdzie rozwiązania projektowe w całości zostały podporządkowane programowi i charakterowi inwestycji. Wrażliwość inwestora oraz projektantów na problemy użytkowników zaowocowały realizacją środowiska mieszkaniowego  'na miarę' lokatorów. Zapotrzebowanie na tego typu obiekty w Polsce jest olbrzymie- miejmy nadzieję, że stargardzki projekt architektów z DOMINO będzie w tej kwestii przysłowiową jaskółką czyniącą wiosnę.

ZESPÓŁ SEGMENTÓW MIESZKALNYCH DLA OSÓB W PODESZŁYM WIEKU

Stargard Szczeciński, ul. J. Śniadeckiego 11

Projektant: DOMINO Grupa Architektoniczna Wojciech Dunaj

Inwestor: Stargardzkie Towarzystwo Budownictwa Społecznego sp. z o.o.

I nagroda w konkursie architektonicznym: 2006

Projekt: 2006

Realizacja: 2008 - 2009r.