Paweł Grobelny: "Architektura dzisiaj rzadko kiedy bywa tłem" [WYWIAD]

Jest Pan związany z Warszawą i Poznaniem. Jak Pan ocenia te miasta? Czym się różnią?

Prowadzę już zajęcia tylko na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie, gdzie prowadzę Pracownię Projektowania Przestrzeni Publicznej. Ale miałem także wcześniej doświadczenie edukacyjne w Poznaniu. Dużo projektów realizuję także z Poznaniu i Warszawie, więc rzeczywiście te dwa miasta są mi najbliższe. Poznań jest niezwykle wygodnym miastem do życia, z uwagi na swoją kompaktowość. To niezwykle gęste miasto, co jest jego wielkim atutem. Po Poznaniu przemieszczam się prawie wyłącznie pieszo i rowerem. W Warszawie jest to już trudniejsze. Z kolei w Warszawie zauważam świetne zmiany w kształtowaniu zieleni miejskiej. Zarówno w zieleń przyuliczną, jak i skwery, i większe założenia krajobrazowe w Warszawie. Będąc trochę z zewnątrz, bo na co dzień mieszkam w Poznaniu, chyba łatwiej mi jest to dostrzec.

Co najważniejszego chce Pan przekazać studentom?

Bardzo trudne pytanie. Chyba dlatego, że nigdy nie myślę o studentach jako grupie osób dla których jeden przekaz byłby idealny dla wszystkich. Rolą wykładowcy i pedagoga jest moim zdaniem nie tylko przekazywanie wiedzy, umiejętności, ale też poszukiwanie i wspieranie mocnych stron danej osoby. I sam system edukacji chyba za mało jest oparty na szukaniu i wspieraniu mocnych stron. A projektowanie jest tak szeroką dyscypliną, że można się odnaleźć w różnych jej obszarach. Czas studiów powinien być też takim okresem próbowania, popełniania błędów, i poszukiwania swojej ścieżki projektowej.

Tworzy Pan projekty które „nie krzyczą” w przestrzeni publicznej. Czy zawsze tak było? Czy architektura zawsze powinna być tłem?

Takie podejście zawsze byłoby mi najbliższe, ale z czasem jestem jeszcze bardziej do niego przekonany. Odpowiadając na pytanie czy architektura i przestrzeń zawsze powinna być tłem – opowiedziałbym, że nie zawsze, ale dzisiaj rzadko kiedy bywa tłem.

Skupmy się na chwilę na meblach miejskich. Czy można stworzyć "uniwersalny" mebel, czy lepiej projektować pod konkretną lokalizację?

Obydwa rodzaje mebli są potrzebne w mieście. Zarówno te systemowe, określane czasem mianem mebli tranzytowych, które wypełniają całe miasta. Ale potrzebne są także meble projektowane dla danego parku, albo danego placu. Wtedy takie meble spełniają nie tylko swoją podstawową funkcję siedziska, ale także wzmacniają więź z danym miejscem, czy szerzej tożsamość danego miejsca. Idealnym przykładem może być strategia rozwoju przestrzeni publicznej Mediolanu, która oparta została między innymi na tworzeniu nowych placów miejskich, które mają być tworzone dla konkretnej dzielnicy i podkreślać poprzez rozwiązania projektowe tożsamość tej dzielnicy, tak aby mieszkanki i mieszkańcy jeszcze bardziej identyfikowali się ze swoją okolicą.

Jak wygląda Pana proces projektowy. Otrzymuje Pan zlecenie i... co dalej?

Na początku są wizje lokalne, bardzo często badania oparte na mapowaniu, liczeniu, śledzeniu śladów itp. Dopiero po takiej części badawczej następuję część projektowa, która też z czasem jest weryfikowana. Lubię po pierwszych koncepcjach wrócić z nimi w dane miejsce, żeby sprawdzić czy obrane ścieżki projektowe są rzeczywiście słuszne.

Zagospodarowanie nabrzeża Jeziora Słupeckiego - ten projekt otrzymał bardzo wiele nagród. Tymczasem wielu czytelników piszę że to "kwiatek do kożucha", bo jezioro jest w fatalnej kondycji. Jakby Pan się do tego odniósł?

Jako projektant nie mam wpływy na jakość jeziora. Z tego co wiem miasto szuka możliwości i wsparcia finansowego na jego oczyszczenie. Odpowiedzią projektową na tę sytuację jest jednak basen wpisany w jezioro, który stał się najpopularniejszym miejscem całego założenia.

Czy jest jakaś przestrzeń w Polsce którą chciałby Pan bardzo zaprojektować? Wymarzone miejsce z Pana architekturą?

Bardzo dobrze projektowało mi się zagospodarowanie Jeziora Słupeckiego. Chętnie podjąłbym się podobnego tematu. Najchętniej zaprojektowałbym coś co jest niezbędne dla parku krajobrazowego, bo wtedy mógłbym naprawdę do maksimum sprowadzić hasło „mniej znaczy więcej” albo „mniej znaczy lepiej”. Praca z takim miejscem, z takim kontekstem byłaby niezwykłym wyzwaniem projektowym. Więc jeśli mam określić konkretne miejsce to mógłby być to na przykład Tatrzański Park Narodowy, ale tylko wtedy jeśli jest coś tam naprawdę niezbędne.

Podczas konferencji „MOCNO ZIELONE MIASTO” w czasie targów Zieleń to Życie odbędzie się Pański wykład "Przestrzenie publiczne, mała architektura i meble miejskie w strategiach miejskich". Czego możemy się spodziewać?

Opowiem o zrealizowanych projektach dla przestrzeni publicznej, ale także takich, które są w trakcie realizacji i w trakcie projektowania. Opowiem także o procesie powstawania takich projektów. I wreszcie opowiem także, jak różne miasta europejskie kształtują swoje strategie miejskie w oparciu o projektowanie przestrzeni publicznych.

Dziękujemy za rozmowę

-----

Dołącz do zielonej awangardy! Spotkajmy się 5 września na Konferencji Mocno Zielone Miasto podczas Targów ZIELEŃ TO ŻYCIE w Warszawie! Widzimy się w EXPO XXI, ul. Prądzyńskiego 12/14. 

Program: https://zielentozycie.pl/sposoby-na-wiecej-roslin-w-miescie-konferencja-mocno-zielone-miasto-2025/

Rejestracja dla gości branżowych: https://rejestracja.zielentozycie.pl/