"Kształtowanie przestrzeni" według Izby Architektów RP [OFICJALNE OŚWIADCZENIE]

Komentarz Anny Rumińskiej zamieściliśmy tutaj, natomiast poniżej publikujemy pełną treść oświadczenia Izby Architektów RP:

Szanowni Państwo,

Cieszy nas ogromne zainteresowanie wielu mediów i czytelników oraz dyskusje rozpoczęte na forach internetowych wokół programu edukacyjnego „Kształtowanie przestrzeni”. Świadczy to o wielkiej potrzebie upowszechniania edukacji architektonicznej związanej z kulturą naszego codziennego życia. Mówimy o naszych dzieciach, szkołach i przyszłości w skali całego kraju - zrozumiałe są zatem emocje zarówno rodziców, architektów jak i wszystkich entuzjastów architektury oraz krytyków obecnego krajobrazu przestrzennego naszego kraju. Obserwując tematykę pojawiających się komentarzy i zawartych w nich wątpliwości Izba Architektów RP - jako inicjator oraz pomysłodawca programu - czuje się w obowiązku wyjaśnić i doprecyzować kilka zagadnień.

Główna idea projektu zakłada budowanie świadomości społecznej młodzieży, uczenie identyfikacji z miejscem zamieszkania oraz wzbudzenie chęci wpływania na losy własne i bliskiego otoczenia. Nauczyciele nie mają narzucać uczniom, co jest dobre, a co nie. Młodzież, dzięki m.in. rozwijaniu poczucia estetyki na zajęciach, ma sama definiować i oceniać otaczającą nas rzeczywistość, uwrażliwiać się na otoczenie. Co najważniejsze - nie jest to program służący wykształceniu przyszłych architektów, lecz przygotowaniu świadomych odbiorców architektury, a tym samym ukształtowaniu przyszłościowej i nowoczesnej opinii społecznej.

Zgadzamy się z poglądem, że kształtowania przestrzeni nie należy uczyć jak typowego przedmiotu szkolnego. Trzeba natomiast o nim mówić, dyskutować, wskazywać przykłady. Edukacja architektoniczna od kilku lat znajduje się w podstawie programowej szkolnictwa, brakuje jednak usystematyzowanych, profesjonalnie opracowanych materiałów - i w tym właśnie zakresie Izba Architektów RP chce wesprzeć nauczycieli i szkoły.

Zaproponowany i wdrażany przez nas program edukacyjny nie jest ani nowym przedmiotem szkolnym ani typowym podręcznikiem przeznaczonym dla uczniów. Stanowi zestaw gotowych scenariuszy lekcji przygotowanych dla nauczycieli, o dowolnej specjalizacji i nie będzie wprowadzony jako obowiązkowy dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Jego uruchomienie na początku roku szkolnego 2013/2014 oznacza jedynie możliwość zgłaszania się do tego programu zainteresowanych szkół - dyrektorów, nauczycieli i uczniów. Program został przygotowany w taki sposób, aby był atrakcyjny dla młodzieży i odbiegał od stereotypu zwykłej lekcji. Zajęciom będzie towarzyszyć także konkurs z nagrodami, w dwóch kategoriach: gimnazja i licea - na przygotowanie najciekawszego sprawozdania z zajęć z wykorzystaniem technik multimedialnych.

Mamy świadomość, że młodzież jest przeładowana programem, a w szkołach nie ma miejsca na dodatkowe zajęcia. Dlatego proponujemy wypełnić jego treścią przedmioty już istniejące i obowiązkowe, takie jak np. „projekt” w gimnazjach, czy wiedza o kulturze w liceach. Założeniem w/w istniejących, obowiązkowych zajęć szkolnych jest znaczna dowolność ich realizacji, aktywizacja uczniów i wybór nauczyciela. Program edukacji architektonicznej jest precyzyjny i konkretny: składa się z trzech modułów, a każdy nauczyciel wybiera jeden, obejmujący zaledwie 10 tematów lekcyjnych. Jego elastyczny charakter sprawia, że może być realizowany praktycznie w dowolnym, dogodnym dla pedagoga i uczniów terminie.

Jesteśmy przekonani, że siłą programu edukacyjnego „Kształtowanie Przestrzeni” jest założenie, że to właśnie nauczyciele, z uwagi na swoje odpowiednie wykształcenie oraz posiadany warsztat pedagogiczny, będą odpowiednimi osobami do poprowadzenia zajęć dotyczących architektury i urbanistyki w szkołach. Naszym zadaniem jest zapewnienie im odpowiedniego wsparcia merytorycznego, dzięki czemu wiedza, w ramach poruszanej tematyki, przekazywana będzie w sposób jasny i zrozumiały. Każdy z przeszkolonych przez IARP nauczycieli będzie mógł korzystać z pomocy architektów koordynatorów.

Program nie ma spontanicznego charakteru. Pomysł jego realizacji był opracowywany przez zespół architektów działający w ramach Izby Architektów RP przez ponad 2 lata, a jego idea została zapożyczona z Królewskiego Instytutu Architektów Irlandii (RIAI), gdzie z powodzeniem jest on realizowany wśród młodzieży w wieku 16-17 lat.

Treść i założenia polskiej adaptacji programu były konsultowane z Ministerstwem Edukacji Narodowej, a rozpoczęcie pierwszej edycji zostało poprzedzone akcją pilotażową, w ramach której, w lekcjach wzięło udział ponad czterystu uczniów z trzynastu szkół ponadpodstawowych, pod kierunkiem siedemnastu nauczycieli. Pilotaż spotkał się z ciepłym przyjęciem ze strony zarówno nauczycieli, jak i uczniów biorących w niej udział. Cieszy nas fakt, że większość placówek oświatowych, w których odbył się pilotaż, wyraziła chęć prowadzenia zajęć w roku szkolnym 2013/2014.

Program „Kształtowanie przestrzeni” ma charakter unikalny na skalę europejską, a przychylność Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które postanowiły objąć nad nim patronat honorowy, wskazują na dobry i przemyślany kierunek zaproponowany przez Izbę Architektów RP

Akcja rozpowszechniania, którą rozpoczynamy z rokiem szkolnym 2013/2014 jest więc pierwszym organizacyjnym krokiem do zbudowania ogólnopolskiego systemu edukacji architektonicznej dla naszych dzieci i młodzieży. Systemu opartego na łączeniu wiedzy merytorycznej architektów oraz wiedzy pedagogicznej nauczycieli, a jednocześnie systemu społecznego - bazującego na zainteresowaniu młodzieży i szkół, a nie na narzucaniu nowego przedmiotu szkolnego. Monitorowanie i rozwijanie takiego programu to zadanie na lata. Dzięki publikacjom medialnym obserwujemy rosnące zainteresowanie młodzieży, architektów oraz szkół. Upowszechnienie programu w kolejnych województwach i kolejnych placówkach oświatowych pozostaje więc wyłącznie kwestią czasu.

List podpisali:

Wojciech Gęsiak

Prezes Krajowej Rady Izby Architektów RP Architekt IARP

Małgorzata Gruszka

Członek Rady Krajowej IARP przewodnicząca Zespołu ds. Edukacji Dzieci i Młodzieży Architekt IARP