Wielki Le Corbusier. 17 budynków na liście dziedzictwa UNESCO
Urbanista, malarz i rzeźbiarz - człowiek, który zapoczątkował rewolucję w mieszkalnictwie i sposobie kształtowania miast. Jego prace doceniono na całym świecie; otrzymał kilka doktoratów honoris causa, wiele odznaczeń i innych zaszczytów. Szczególne wyróżnienie w 2016 roku - na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisanych zostało 17 budynków szwajcarskiego architekta! W naszym przeglądzie prezentujemy TOP 10 budynków zaprojektowanych przez mistrza architektury.
Villa le Lac w Szwajcarii
Villa le Lac to jedna z wcześniejszych i zarazem pierwszych realizacji Le Corbusiera w Szwajcarii. Na wąskim skrawku ziemi, w malowniczej miejscowości nad Jeziorem Genewskim, stoi dom o powierzchni 64 metrów kwadratowych zaprojektowany dla rodziców architekta. Projekt o tyle ważny, bo zapowiadający rozwój słynnych 5 zasad Nowoczesnej Architektury.
Przeczytaj także: Le Corbusier, czyli papież modernizmu [ZNANI ARCHITEKCI]>>
Na niewielkim metrażu rozplanowano pełny program funkcjonalny zawierający salony, sypialnię, mniejszy salon, który mógł zostać przekształcony w sypialnię dla gości, przedsionek, łazienkę oraz kuchnię. Modułowość i łatwość w dostosowaniu poszczególnych pomieszczeń - tzw. wolny plan - to jeden z postulatów Le Corbusiera. Kolejny odnajdziemy na dachu, na którym znajduje się otwarty ogród. W budynku zaplanowane zostały też pasmowe okna otwierające widok na jezioro.
Villa Savoye w Poissy
Villa Savoye - tego obiektu nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Wystarczy wspomnieć, że budynek doczekał się nawet swojej kopii w słynnej serii klocków Lego Architecture! Jedna z najbardziej znanych realizacji Le Corbusiera uosabia wszystkie 5 postulatów architektury purystycznej: wolny plan, wolna elewacja, okna pasmowe, konstrukcja słupowa oraz płaski dach .
Czym jednak ten budynek wyróżnia się na tle innych realizacji Le Corbusiera? Być może na jego popularność wpływają doskonale wyważone proporcje: prosta bryła podtrzymywana cienkimi słupami (pilotis) zdaje się unosić nad powierzchnią. Zachowanie jednolitej, neutralnej kolorystyki i organicznych form kształtujących piętro dachowe idealnie wpisuje obiekt w krajobraz. Tak jak w poprzednich projektach, architekt doskonale kadruje zastane otoczenie. Zastosowanie pasmowych okien dodatkowo podkreśla horyzontalny charakter budynku. Warto też wspomnieć o tarasie na dachu, na którym możemy odpocząć i oddać się kontemplacji natury. Któż z nas nie chciałby zamieszkać w takim domu?
Przeczytaj więcej: Willa Savoye Le Corbusiera. Biała kostka rzucona na trawę [IKONY ARCHITEKTURY]>>
Unite d'Habitation w Marsylii
To właśnie od Jednostki Marsylskiej wszystko się zaczęło. Budowla z Marsylii jest matką wszystkich powojennych bloków. Le Corbusier po 25 latach przemyśleń stworzył budynek, który dzięki jasnemu rozplanowaniu funkcji codziennego życia, pozwala zachować równowagę między jednostką a zbiorowością, pomiędzy warunkami odosobnienia i możliwościami życia zbiorowego. Stworzył prawdziwą maszynę do mieszkania, która dawała schronienie 1600 mieszkańcom w 337 mieszkaniach 23 różnych typów. Uzupełnieniem programu mieszkaniowego były oryginalnie hotel, sklepy, biura oraz, na płaskim dachu: przedszkole, sala gimnastyczna, bieżnia, niewielki basen i kino plenerowe.
Przeczytaj także: Jednostka Marsylska - matka wszystkich bloków>>
Celem projektu Bloku Marsylskiego było zapewnienie mieszkańcom ciszy, odosobnienia, dostępu do słońca, do przestrzeni i do zieleni, jednym słowem stworzenie idealnego domu dla jednostki społecznej - rodziny - w kontekście wielorodzinnym. Każde mieszkanie ma z jednej strony widok na pobliskie góry z drugiej zaś na krajobraz nadmorski. Dłuższa oś bloku zorientowana jest na północ / południe. Mieszkania mają dwa poziomy i są, w założeniu, odpowiednikami domów jednorodzinnych. Jeden z poziomów mieszkań jest dostępny z korytarza - "ulicy", drugi poziom jest na przemian pod korytarzem lub nad korytarzem. Tym sposobem piętra są trzy poziomowe. Rozszerzeniem każdego mieszkania na każdym poziomie, od wschodu i zachodu są loggie.
Fabryka Usine Claude et Duval w Saint-Dié-des-Vosges
Fabryka we francuskim Saint-Dié-des-Vosges to jedyny budynek przemysłowy zaprojektowany przez Le Corbusiera na prośbę jego przyjaciela Jean-Cleuadea Duvala. Po zniszczeniach Drugiej Wojny Światowej architekt zaprojektował zupełnie nowy obiekt, który jest jednocześnie jednym z pierwszych jego budynków wykorzystujących system Modulor. To wymyślona przez Corbusiera jednostka, która miała na celu zmaksymalizowanie komfortu warunków mieszkaniowych. Opierała się na podziale wynikającym z przyjętej średniej wysokości człowieka i Złotego Podziału.
Nowa fabryka miała być jak najbardziej funkcjonalna i przyjazna dla pracowników. Powstał więc budynek, w którym główną rolę gra światło, zieleń i przestrzeń. Główna hala fabryki została przeszklona dwoma rzędami okien, które zapewniają naturalne światło słoneczne w godzinach pracy. Jej wnętrze zostało ozdobione paletą intensywnych kolorów. Dach budynku również został zagospodarowany - znajdują się na nim zielone tarasy.
Maison Curutchet w La Placie
Dom był budowany w 1949-1953 dla doktora Curutcheta w argentyńskiej La Placie. Okazał się być niezwykle ważnym projektem pośród innych realizacji Le Corbusiera, bo pokazał że architektura modernistyczna może podjąć harmonijny dialog z historyczną zabudową. W tym projekcie architekt w doskonały sposób połączył elementy tradycyjnego latynoamerykańskiego domu z dziedzińcem, wpisując je w 5 punktów nowoczesnej architektury.
Maison Curutchet składa się z 4 poziomów. Na parterze mieści się gabinet lekarski, a na pozostałych piętrach zostały ulokowane funkcje mieszkalne. Budynek posiada dziedziniec oddzielający dom od kliniki. W budynku zastosowano rampy i spiralną klatkę schodową, a także łamacze światła - detal zaprojektowany przez Corbusiera i wykorzystany już w Jednostce Marsylskiej służący rozproszeniu światła słonecznego padającego na okno lub szklaną elewację w celu uniknięcia przegrzewania pomieszczeń, a zwłaszcza oślepienia osób przebywających w budynku.
Kompleks Kapitolu w Czandigarh
Po podziale Indii Brytyjskich w 1947 roku na Indie i Pakistan, część stanu należąca do Indii potrzebowała ustanowienia nowej stolicy. Stąd też powstał pomysł wybudowania nowego miasta, zaplanowanego od podstaw. Czandigarh miał odzwierciedlać nowoczesne i postępowe nastawienie nowego narodu, wedle słynnych słów Nehru to miasto było w zamierzeniu "nieskrępowanym przez minione tradycje, symbolem wiary narodu w przyszłość". Pierwotny plan miasta został zaprojektowany przez amerykańskiego architekta Alberta Meyera oraz... polskiego architekta Macieja Nowickiego! Jednak w wyniku tragicznej śmierci Polaka do projektu został zaangażowany Le Corbusier.
Kompleks zlokalizowany jest w pierwszym sektorze miasta i zajmuje powierzchnię prawie 100 akrów! W jego skład wchodzą 3 budynki, pomniki i 3 jeziora. Architektura całego kompleksu to wyraz modernistycznych wizji Corbusiera - niestety budynki są dziś mocno zaniedbane.
Maison de la Culture w Firminy
Zaprojektowany przez Le Corbusiera Dom Kultury w Firminy znajduje się nad sztucznym urwiskiem w dawnym kamieniołomie Razes. Jest elementem większego założenia urbanistycznego, w skład którego wchodzą m.in. trybuny i blok mieszkalny. Początkowo powstały dwa projekty całego kompleksu. Pierwszy zakładał ulokowanie pod jednym dachem funkcji kulturowej z miejscem do uprawiania sportu. W późniejszy etapie Le Corbusier zrezygnował z tego pomysłu w celu uniknięcia konfliktów związanych z finansowaniem obiektów przez państwo.
Budynek to wydłużona bryła o długości 110 metrów z programem funkcjonalnym zorganizowanym na trzech poziomach. Architekt przykrył budynek bardzo ciekawym dachem o wklęsłej formie. Całość jest utrzymana w surowej stylistyce betonu, który został skontrastowany z przeszklonymi pasami okien na elewacji zawierającymi kolorowy detal.
Klasztor Sainte Marie de La Tourette pod Lyonem
Jeśli poszukujecie architektonicznych uniesień na najwyższym poziomie to ten obiekt jest idealnym wyborem! Klasztor Sainte Marie de La Tourette - budynek-ikona, który stał się mekką miłośników brutalistycznej architektury, jest doskonałym przykładem architektury niosącej emocjonalny, wręcz mistyczny przekaz. Surowa, betonowa bryła wyrastająca z zielonego wzgórza została wybudowana w 1960 roku i - podobnie jak kaplica Ronchamp, jest dominantą w krajobrazie.
Klasztor zawiera sto sypialni dla nauczycieli i studentów, sale do nauki, do pracy, bibliotekę i refektarz oraz kościół. Wszystko zostało rozplanowane na planie zamkniętego czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Znajdziemy tu pełną gamę języka używanego przez Le Corbusiera we wcześniejszych projektach: cele zostały zaprojektowane w oparciu o Modulora, elewacja została ukształtowana pasmowymi oknami z łamaczami światła, a grube ściany przeprute otworami doświetlającymi ascetyczne wnętrza.
Muzeum Narodowe Sztuki Zachodniej w Tokio
Muzeum Narodowe Sztuki Zachodniej w Tokio to budynek o symbolicznym wymiarze - powstał w 1959 roku z okazji wznowienia stosunków dyplomatycznych pomiędzy Francją a Japonią. Celem muzeum jest szerzenie wiedzy na temat kultury i sztuki krajów zachodnich. Jego eksponaty pochodzą z okresu od renesansu do XX wieku. Muzeum prowadzi również szerokie badania nad materiałami związanymi ze sztuką zachodu oraz dokonuje ich renowacji. Muzeum posiada ok. 4500 eksponatów, w większości obrazów i rzeźb m.in. prace: Rubensa, Brueghla, Delacroixa, Courbeta, Maneta, Renoira, Moneta, Van Gogha, Gauguina oraz Picassa.
Budynek ma bardzo prostą formę na planie kwadratu - prostopadłościenna bryła została podcięta przeszklonym parterem i jest podtrzymywana przez pilotis. Duży wpływ na ostateczny wygląd miało projektowane przez Le Corbusiera w tym samym czasie Muzeum Ahmedabad w Indiach. Charakterystycznym elementem są schody we wnętrzu galerii, a elewacja została wykończona prefabrykowanymi płytami betonowymi.
Kaplica Notre Dame du Haut w Ronchamp
To z pewnością jedna z najwybitniejszych realizacji modernistycznych w architekturze sakralnej na świecie. Notre Dame du Haut w Ronchamp to budynek o niezwykle poetyckiej formie, idealnie wpisuje się w malowniczy krajobraz górniczego miasta we Francji. Składa się z dwóch głównych elementów - korpusu uformowanego na nieregularnym planie; oraz kopuły wieńczącej o bardzo dynamicznym wyrazie.
Patrząc na ten obiekt można stwierdzić, że bardziej przypomina on wielką, betonową rzeźbę aniżeli budynek, w dodatku o przeznaczeniu sakralnym. Jednak to co kryje jego wnętrze może wprawić w niezapomniane przeżycia. Zastosowanie bardzo grubych murów i małych, nierównomiernie rozłożonych otworów, powoduje wytworzenie w środku niezwykłej gry świateł.
----
Poza omówioną dziesiątką na liście światowego dziedzictwa UNESCO znalazły się także:
- Osiedle mieszkaniowe Cité Frugès, Pessac (Francja)
- Dom La Roche i Dom Jeanneret, Paryż (Francja)
- Dom Guiette, Antwerpia (Belgia)
- Dom na osiedlu Weissenhof, Stuttgart (Niemcy)
- Budynek mieszkalny Immeuble Clarté, Genewa (Szwajcaria)
- Budynek mieszkalny La porte Molitor, Paryż i Boulogne-Billancourt (Francja)
- Dom Letni Le Corbusiera, Roquebrune-Cap-Martin (Francja)
Skomentuj:
Wielki Le Corbusier. 17 budynków na liście dziedzictwa UNESCO