Firminy - miasto Le Corbusiera [FOTORELACJA]

Firminy we Francji to miasto z silną przeszłością górniczą które, dzięki rozwojowi przemysłu stalowego i metalurgicznego, odnotowało wzrost liczby ludności w XIX i XX wieku. W 1953 r. Burmistrz Eugène Claudius-Petit (będący jednocześnie Ministrem Odbudowy i Urbanistyki), który uważał że polityka jest „walką o tych którzy nie mają nic materialnego”, przeprowadził w swoim mieście konsultacje społeczne i ocenę ekonomiczną w celu określenia potrzeb ludności. Mieszkańcy, uznali że przeważają złe warunki mieszkaniowe, brak higieny i komfortu. Petit był wielkim orędownikiem architektury modernistycznej i miłośnikiem Le Corbusiera. Twierdził również że „jednostka mieszkalna” ze swoją prostotą i możliwością wielokrotnego wykorzystania jest idealnym rozwiązaniem na problemy mieszkaniowe powojennej Francji. Należy dodać, że w owym czasie ludzi bez dachu nad głową we Francji było ok. 4 mln.

W tym kontekście Eugène Claudius-Petit przewiduje, w pierwszym planie urbanistycznym, rewitalizację centrum miasta i utworzenie nowej dzielnicy: Firminy-Vert. Ta nowa dzielnica, zaprojektowana przez czterech architektów (Charlesa Delfante do planowania urbanistycznego, Jeana Klinga, Marcela Rouxa i André Sive'a), oferuje radykalnie odmienne planowanie miasta od starej „Firminy la Noire”.

Architekci ci pracują zgodnie z zasadami „Karty Ateńskiej” (napisanej w 1933 r. Podczas 4. Międzynarodowego Kongresu Nowoczesnej Architektury), która podejmuje wielkie idee architekta Le Corbusiera.  Karta przewiduje rezerwację znacznego procentu powierzchni ziemi pod tereny zielone. Cztery podstawowe funkcje to: „życie, praca, przyjemność, krążenie”. Człowiek musi być zdolny do rozkwitu w otoczeniu, w którym dominuje „słońce - przestrzeń - zieleń”.

Od 1957 r. utworzono 1070 mieszkań socjalnych, uzupełnionych usługami zbiorowymi, takimi jak szkoły, ośrodki socjalne i handlowe. Trasy komunikacyjne są hierarchiczne, od ścieżki dla pieszych po różne osie dróg. Kompleks ten otrzymał Grand Prix d'Urbanisme w 1961 roku i jest dziś chroniony przez Obszar Rozwoju Architektury i Dziedzictwa (AVAP). Le Corbusier pracował od 1954 r. w „Centrum rekreacji ciała i umysłu” składającym się z 3 budynków: Maison de la Culture, stadionu Saint-Pierre i kościoła.
Miałem okazję zwiedzić tą miejscowość i mam przyjemność przedstawić fotorelację:

Jednostka mieszkaniowa w Firminy została wybudowana w 1964 r. według tego samego projektu co Unite d’habitation w Marsylii (1952). Budynek marsylski powtórzony został w Nantes (1955 r.), Berlinie-Westend (1957) i Briey (1953). Budynek powstał według pięciu punktów architektury modernistycznej określonych przez Le Corbusiera:

1. Budynek na słupach
2. Duże poziome okna
3. Wolny plan
4. Wolna elewacja
5. Płaskie dachy i zielone tarasy

Le Corbusier zaznaczał, że człowiek zabierając przestrzeń, tworząc budynek, musi ją „oddać” przyrodzie, dlatego zastosował płaskie dachy i zieleń na nich.

Innym ważnym dziełem Le Corbusiera w Firminy jest stadion miejski. W swojej karierze architekt zaprojektował tylko dwa tego typu obiekty sportowe. Drugim jest centrum sportowe w Bagdadzie. Stadion w Firminy zaprojektowano na 4000 miejsc. Posiada on 400-metrową bieżnię. Kiedy architekt zmarł w 1965 r., Stadion nie został jeszcze zbudowany. Prace trwały w latach 1966–1968 pod nadzorem André Wogenscky-go.

Zgodnie z planami Le Corbusiera, boisko sportowe zajmuje miejsce w starym kamieniołomie piaskowca. Trybuny, w których mieszczą się szatnie, są wsparte nasypem i są inspirowane trybunami starożytnych amfiteatrów. Konstrukcja ta pokryta jest zawieszonym daszkiem, technicznym wyczynem ze zbrojonego betonu. Budynek ten, zgodnie z pierwotnym programem, został zaklasyfikowany jako zabytek historyczny od 1984 r. Nadal funkcjonuje, w szczególności jako stadion treningowy.

Kolejnym z budynków jest Eglise Saint Pierre. Budowa rozpoczęła się 5 lat po śmierci Corbusiera w 1970 r., a oddano go do użytku 26 listopada 2006 r., 41 lat po śmierci architekta.

Najwcześniejszym obiektem Le Corbusiera w Firminy jest, zbudowany w latach 1961-1965 Maison de la Culture. Ten 112-metrowy budynek stoi na starym kamieniołomie z piaskowca węglowego i ma niezwykły profil: dach spoczywa na systemie kablowym, nadając mu wygląd przewróconego sklepienia. Odważne nachylenie zachodniej fasady jest rozsądnie ponownie wykorzystane w środku, ponieważ pozwala na instalację trybun.

Faliste szyby, obecne wzdłuż elewacji wschodniej i zachodniej, pochodzą z twórczości Le Corbusiera i Iannisa Xenakisa (kompozytora). Łączą kolory i takty, zarówno muzyczne, jak i architektoniczne. Meble w budynku zaprojektował Pierre Guariche, projektant współpracujący z „Modulorem”, jednostką miary ustaloną przez Le Corbusiera w celu stworzenia harmonii i proporcji dostosowanych do ludzkiej skali.  Maison de la Culture mieści wiele pokoi do różnych zastosowań: audytorium, salę koncertową, salę plastyczną, salę do ćwiczeń ciała itp.

Od 1984 roku wpisany na listę zabytków, nadal działa zgodnie ze swoim pierwotnym programem: miejsce pokazów i twórczości artystycznej, centrum interpretacji itp.

Ciekawostką jest że architektoniczne dzieła Le Corbusiera w mieście Firminy zostały wpisane w 2016 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. By tam dotrzeć należy wyruszyć z Lyonu w kierunku Marsylii, a następnie na Saint Etienne. Od Lyonu jest to dystans ok 70 km.

W Firminy, oprócz budynków Le Corbusiera, znajdują się również inne ciekawe architektoniczne obiekty. Takie jak:
Basen miejski wybudowany w 1965 r. przez ucznia i współpracownika Le Corbusiera André Wogenscky-go.

Warto pokazać również pozostałe budynki w mieście Firminy: