Konkurs "Zabytek Zadbany". Oto najlepiej odrestaurowane zabytki w Polsce [ZDJĘCIA PRZED I PO]

Zespół kopalni Julia w Wałbrzychu

Park Wielokulturowy Stara Kopalnia to idealny przykład wykorzystania terenów postindustrialnych. Otwarty w listopadzie 2014 roku kompleks składa się z 16 kopalni prowadzących wydobycie węgla od XVI wieku i zamkniętych ze względów ekonomicznych w latach 90. XX wieku. Każda z kopalni została poddana rewitalizacji i zaadaptowana na cele kulturalne. Nad projektem czuwała uznana pracownia Nizio Design International (więcej zdjęć TUTAJ).

Rewitalizacja obiektu pochłonęła blisko 100 mln złotych. Powstałe Centrum mieści siedziby wałbrzyskich instytucji kulturalnych i organizacji pozarządowych, między innymi: Wałbrzyski Ośrodek Kultury, Centrum Ceramiki Unikatowej, Muzeum Geologii i Archeologii i wiele innych. Na odwiedzających czekają warsztaty, wystawy sztuki współczesnej, wędrówka w głąb historii Ziemi i trasa muzealna, gdzie pokazywane będą wielkogabarytowe urządzenia górnicze. Rewitalizacja Kopalni "Julia" została laureatem w kategorii "Adaptacja obiektów zabytkowych".

Dom Mendelsohna w Olsztynie

Ten niepozornie wyglądający z zewnątrz budynek powstał w 1913 roku według projektu architekta Ericha Mendelsohna. Budynek to dom pogrzebowy Bel Tahara (hebr. Dom Oczyszczenia). Amfiladowy układ pomieszczeń oraz niezwykłe dekoracje wnętrza zostały stworzone w taki sposób, aby odzwierciedlić pośmiertną wędrówkę człowieka.

Budynek przez wiele lat popadał w ruinę, dopiero po objęciu budynku w dzierżawę przez Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa "Borussia" w 2005 roku, rozpoczęto prace konserwatorskie, w wyniku których udało się między innymi odsłonić kolorowe polichromie i mozaiki, ogrodzić teren oraz wyremontować stojący obok niewielki domek. Odrestaurowany budynek zyskał drugie życie, stał się miejscem spotkań, dyskusji i wystaw. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii: "Adaptacja obiektów zabytkowych".

Kościół Św. Jana w Gdańsku

Kościół Św. Jana to jeden z bardziej charakterystycznych punktów w sylwecie miasta. Ten gotycki kościół posiada bogatą historię sięgającą aż XIV wieku, kiedy to pojawia się pierwsza wzmianka o niewielkiej kaplicy pod wezwaniem Św Jana. Budowa trójnawowego korpusu rozpoczęła się w 1360 roku, następnie w XV wieku dobudowano jednonawowy transept i prezbiterium.

Podczas II wojny światowej kościół spłonął. Prace remontowe rozpoczęto już po zakończeniu działań wojennych. Dopiero w latach 90. kościół ponownie zaczął być użytkowany, a od niedawna został zaadaptowany na Centrum Św. Jana - miejsce działań artystycznych i kulturalnych. Podczas prac remontowych odkryto wiele cennych zabytków, m.in. glazurowane dwukolorowe parapety czy bogate zdobienia freskowe. W kościele znajdują się również współczesne elementy: przeszklona klatka schodowa i dwie empory. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii: "Adaptacja obiektów zabytkowych".

Wieża ciśnień w Kościanie

Wieża ciśnień powstała w 1908 roku według projektu Ksawera Geislera, jest mieszaniną neogotyku i neorenesansu, a swoją stylistyką odwołuje się do londyńskiego Tower Bridge. Na szczycie wieży znajduje się obserwatorium astronomiczne, którego cechą unikatową jest obrotowy dach na planie prostokąta. Wysokość wieży to 28 metrów.

Zabytkowy obiekt został poddany rewitalizacji, obecnie mieści się tu ogromna ściana wspinaczkowa. Łączna powierzchnia ścian do wspinania to ponad 350 m kw. Oprócz tego, specjalna klatka schodowa umożliwia obserwację wspinających się osób na każdym poziomie. Dobudowano również nowy budynek mieszczący recepcję, punkt informacyjny, sale konferencyjną i szatnie z prysznicami. W zbiorniku wyrównawczym powstała sala ekspozycyjna i punkt widokowy, z którego można podziwiać panoramę miasta. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii: "Adaptacja obiektów zabytkowych".

Dawny szpital Świętej Trójcy w Broniszowie

Barokowy budynek na rzucie prostokąta, wybudowano w 1765 roku z inicjatywy fundacji Katarzyny Skrońskiej, ówczesnej właścicielki majątku Broniszów. Szpital pełnił funkcję przytułku dla osób samotnych i starszych. Około 1870 roku budynek został przebudowany, a po II wojnie światowej przekształcono go w obiekt mieszkalny. Prace konserwatorskie objęły izolację fundamentów budynku, odnowienie elewacji, przywrócenie pierwotnej kolorystyki budynku, a także rekonstrukcje detalu architektonicznego i stolarki okiennej.

Zabytek w Broniszowie został laureatem konkursu w kategorii "Utrwalenie wartości zabytkowej pojedynczego obiektu". Jury przyznając główną nagrodę doceniło kompleksowe prace konserwatorsko-budowlane przeprowadzone z maksymalnym poszanowaniem i wykorzystaniem wszystkich zachowanych elementów oryginalnej substancji zabytkowej.

Historia magistratu sięga aż XVI wieku, kiedy to wybudowano pierwszą wieżę Ratusza. Na przestrzeni lat budynek ulegał zniszczeniu dwukrotnie. W 1831 roku postanowiono ostatecznie zburzyć Ratusz, a na jego miejscu wybudować miejską promenadę. Neorenesansowy Ratusz, który możemy oglądać dzisiaj powstał w latach 1904-1905 według projektu wrocławskich architektów Gatze i Böttcher.

W latach 70. dokonano pierwszej próby renowacji elewacji, niestety efekt budził zastrzeżenia. Dopiero w 2012 roku rozpoczęto właściwe prace konserwatorskie: odnowiono elewacje, zamontowano dźwig osobowy, wykonano iluminacje podkreślające walory odnowionego budynku, przeprowadzono prace nad polichromiami, ale przede wszystkim zabezpieczono budynek instalując system przeciwpożarowy i przeciwwłamaniowy. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii "Utrwalenie wartości zabytkowej pojedynczego obiektu".

Willa Leopolda Kindermanna w Łodzi

Willa Leopolda Kindermanna uchodzi za jeden z najciekawszych przykładów secesji w Polsce i Europie. Zaprojektowana przez wybitnego łódzkiego architekta Gustawa Landau-Gutentegera powstała w latach 1902-1903. Zastosowane tu niezwykłe detale architektoniczne nawiązujące do świata fauny i flory, okna o fantazyjnych kształtach z oryginalnymi witrażami oraz ozdobny ryzalit, nadają jej bajkowy i magiczny charakter.

Gruntowny remont, który rozpoczął się w 2010 roku pochłonął prawie 6,7 mln złotych. Oprócz wymiany instalacji, założono nowoczesne systemy monitoringu, wentylacyjne i przeciwpożarowe. Willa zyskała nowy blask dzięki odnowieniu dekoracji i wymianie stolarki okiennej i drzwiowej. Obecnie w środku mieści się oddział Miejskiej Galerii Sztuki. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii "Utrwalenie wartości zabytkowej pojedynczego obiektu". Więcej zdjęć TUTAJ.

Kościół Św. Jana Chrzciciela w Myśliborzu

Pierwotnie, kościół był budowlą granitową wzniesioną w XIII wieku. W wyniku kilkukrotnych zniszczeń, zdecydowano się postawić konstrukcję ceglaną. Tak powstała obecna, gotycka forma budowli. W XV wieku wzniesiono trójnawowy kościół halowy z prezbiterium i kwadratową wieżą od zachodu. W kościele znajduje się zabytkowy ołtarz barokowy, wykonany z drewna i bogato polichromowany.

W latach 1904 i 1905 przeprowadzono gruntowną restaurację kościoła: dokonano ogólnego remontu, oczyszczono wnętrze, usunięto przepierzenia i przywrócono hali wieżowej stan zbliżony do pierwotnego. W kolejnych latach wyremontowano najwyższą kondygnację wieży, zaś w latach 1997-2001 przeprowadzono prace konserwatorskie głównego ołtarza. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii "Utrwalenie wartości zabytkowej pojedynczego obiektu".

Domy na murze miejskim w Dobrym Mieście

Zabytkowe domy znajdują się w okolicy Baszty Bocianiej. Obecnie znajduje się w nich siedziba Oddziału Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego "Pojezierze". Dzięki unijnemu projektowi, rewitalizacja kamienic przyczyniła się do powstania niezwykłego miejsca - miejskiego skansenu. Odrestaurowane budynki pełnią funkcję wystawienniczo-muzealną. Największą atrakcją są tu odtworzone budynki rzemieślnicze: pracownia fotograficzna, krawiecka, szewsko-rymarska, zakład fryzjerski oraz dom piekarza.

Całość inwestycji wyniosła 5,5 mln złotych, ale odpowiednio wydane pieniądze przyniosły efekty. Jury nagrodziło rewitalizację kamienic w Dobrym Mieście główną nagrodą w kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu". Nagrodę przyznano za "kompleksową rewitalizację zdegradowanej przestrzeni miasta z zachowaniem integralności i autentyzmu zespołu domów na murach obronnych".

Zespół pałacowo-parkowy w Większycach

W Większycach znajduje się przepiękny park krajobrazowy, a w jego najwyższym punkcie, na miejscu dawnego dworu, stoi od 1871 roku neogotycki pałac. Jego pierwszym właścicielem był radca handlowy i filozof Marc Heymann, który założył ogromny park z 69 gatunkami drzew i krzewów. Następnie posiadłość trafiła w ręce Emila Phyrkoscha, który był tak bogaty, że postanowił wyłożyć podłogę jednej z sal złotymi monetami. Po śmierci Emila pałac przeznaczono na cele społeczne i podczas wojny mieścił się tu szpital dla oficerów.

Dzięki wykonaniu prac konserwatorskich udało się wyeksponować oryginalne polichromie. Ponadto odświeżono i wyczyszczono elewacje, wymieniono stolarkę okienno-drzwiową, a także odtworzono wyburzone w latach 90. dwa tarasy. Obecnie pałac znajduje się w rękach prywatnych i funkcjonuje tu restauracja. Obiekt zdobył wyróżnienie w kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe)".

Zespół parkowo-pałacowy w Warce-Winiarach

Budynek powstał pod koniec XVII wieku dla magnaty Antoniego Szczuki. Zaprojektował go słynny architekt Augustyn Locci - budowniczy m.in. pałacu w Wilanowie. Niestety jego oryginalna, barokowa forma nie przetrwała do naszych czasów, zachował się tylko ogólny zarys budynku. W latach 60. przeprowadzono tu gruntowny remont i przeznaczono budynek pod Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego.

Rewitalizacja zespołu pałacowo-parkowego polegała na przeprowadzeniu generalnego remontu i prac modernizacyjnych oraz wymianie elementów wystroju wnętrza. Siedzibę muzeum dostosowano również do potrzeb osób niepełnosprawnych. W planach pozostaje budowa Centrum Edukacyjno-Muzealnego, które pozwoli przejąć funkcje administracyjno-edukacyjne i usługowe dla zwiedzających. Obiekt zdobył wyróżnienie w kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe)".

Miejskie mury obronne w Trzcińsku-Zdroju

Miasteczko może się pochwalić zachowanymi niemal w całości fortyfikacjami, składającymi się z murów, baszt, bram i czatowni. Mury zostały wzniesione na początku XIV wieku z granitowych głazów narzutowych. Dawniej miały ok. 30 wieżyczek strzelniczych - tzw. "wymijanek". Grubość muru wynosiła 1 m, a wysokość od 6 do 9 metrów. Całość została otoczona fosą i wałem ziemnym. W XIX wieku fosa i wał ustąpiły miejsca działkom ogrodowym i terenom zielonym.

Średniowieczne mury teraz są naprawione i wyczyszczone. Prace objęły również spoinowanie i uzupełnienie ubytków. Ponadto, wymieniono wszystkie furty w murze. Obiekt zdobył wyróżnienie w kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe)".

Willa Oksza w Zakopanem

Willa Oksza, która początkowo nazywana była Willą Korwinówką. Została zaprojektowana na przełomie 1894 i 1895 r. dla Wincentego i Bronisławy Korwin Kossakowskich. Autorem projektu jest twórca stylu zakopiańskiego, Stanisław Witkiewicz. Drewniana willa jest przykładem poszukiwań przez artystę stylu narodowego w sztuce. Inspiracją dla niego była sztuka Podhala połączona z ornamentami ludowymi, co doskonale odzwierciedlają wnętrza budynku. Willa stoi na kamiennej podmurówce i pokryta jest dwuspadowym dachem.

Rewitalizacja zabytkowej willi polegała na przywróceniu pierwotnego wyglądu i zaadaptowaniu go na cele wystawiennicze. Budynek zdobył nagrodę główną w kategorii specjalnej "Architektura i konstrukcje drewniane".

Dawne kasyno oficerskie w Legionowie

Kasyno powstało w 1892 roku przy stacji Kolei Nadwiślańskiej Jabłonna, ale jego funkcja na przestrzeni lat ciągle się zmieniała. W okresie I wojny światowej zakwaterowano tu niemieckie dowództwo Oddziałów Zapasowych Piechoty, następnie budynek służył jako mieszkanie dla komendantów legionowskiego garnizonu, a po II wojnie światowej mieściły się tu sklepy WPH. Obiekt jest jednym z najstarszych drewnianych budynków w Legionowie i charakteryzuje się architekturą nawiązującą do rosyjskiego budownictwa ludowego z ręcznie wykonanymi detalami.

Już w 1999 roku Muzeum Historyczne w Legionowie podjęło działania mające na celu ratowanie zabytkowego obiektu przed niszczeniem. Prace remontowe polegały przede wszystkim na translokacji budynku z okolic wiaduktu, a z uwagi na ciężki stan kasyna było to niezwykle trudne zadanie. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii "Architektura i konstrukcje drewniane".

Kościół cmentarny Świętego Krzyża w Głogówku

Zabytkowa świątynia została zbudowana w 1705 roku, w systemie konstrukcji szkieletowo-słupowej. Kościół posiada dach siodłowy kryty gontem z wieżyczką przypominającą latarnię. Ponad to, w budynku znajduje się zespół cennych, polichromowanych rzeźb z XVII wieku wzorowanych na dziełach Michała Anioła.

W latach 30. XX wieku została dobudowana zakrystia oraz zewnętrzne schody. Kościół położony jest na szczycie wzgórza, na którym znajduje się, funkcjonujący od XVI wieku, głogówecki cmentarz parafialny. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii "Architektura i konstrukcje drewniane".

Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP Panny w Lutczy

Najstarsza wzmianka o kościele pochodzi z "Dzieł Wszystkich" Jana Długosza, jego budowa rozpoczęła się prawdopodobnie w XV wieku. W pierwszej połowie XVI wieku kościół został rozbudowany o murowaną zakrystię, a w pierwszej połowie XVII wieku dobudowano wieżę i wzmocniono ściany lisicami. W 1670 roku świątynia uległa pożarowi, ponownie odbudowano ją dopiero w XVIII wieku.

Prace rewitalizacyjne został podzielone na 3 etapy. W pierwszym etapie wyremontowano fundamenty i podwaliny kościoła, odkryto również wejście do budynku od strony północnej. W drugim etapie przeprowadzono prace nad więźbą dachową, sygnaturką i wymianą pokrycia dachowego. Ostatni etap prac polegał na odprowadzeniu wody opadowej poza zespół kościelny, remont zakrystii i dzwonnicy, a także wymianę wszystkich instalacji. Budynek zdobył wyróżnienie w kategorii "Architektura i konstrukcje drewniane"

Art_Inkubator w Fabryce Sztuki w Łodzi

Czyli dawny Zespół Zakładów Włókienniczych K. Scheiblera, to projekt idealnie wpisujący się w tematykę konkursu, o czym może świadczyć pierwsza nagroda w kategorii "Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki". Trzy budynki należały pierwotnie do Karola Scheiblera i zostały wybudowane w 1887-1910 roku. Jeden z budynków należy do najstarszych konstrukcji żelbetonowych w Polsce! Więcej o budynku pisaliśmy TUTAJ.

Kolektor sanitarny przy ul. Mostowej w Przemyślu

Jest to jeden z najlepiej zachowanych tego typu obiektów w Polsce. Zabytkowy kolektor sanitarny powstał prawdopodobnie w XVII wieku. Jego długość wynosiła 700 metrów. Prowadził od budynków kapituły łacińskiej, ulicą Katedralną, Asnyka, przez wschodnią część Rynku i ulicą Mostową aż do Sanu.

Wyremontowany, kamienny kanał został włączony do przemyskiej podziemnej trasy turystycznej, w której to skład wchodzą kilkukondygnacyjne piwnice pod kamienicami na Rynku. Trasa ma szansę stać się efektownym sposobem na przyciągnięcie rzeszy turystów. Obiekt zdobył wyróżnienie w kategorii: "Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki".

Zespół Szybu Maciej w Zabrzu

Wyróżnione budynki są elementami wzniesionego w latach 1922-1928 zespołu obiektów technologicznych, pomocniczych i socjalnych szybu West/Zachodniego (późniejszy Maciej) kopalni węgla kamiennego. Po wyczerpaniu złóż surowca na tym terenie, właścicielem obiektu zostało Przedsiębiorstwo Górnicze DEMEX, które udostępniło budynki, urządzenia i wyposażenie dla zwiedzających.

Obecnie turyści mogą zwiedzać budynek maszynowni z czynną dwubębnową maszyną wyciągową o napędzie elektrycznym, budynek nadszybia z wejściem na wieżę wyciągową oraz szyb z głębinowym ujęciem wody pitnej. Obiekt zdobył wyróżnienie w kategorii: "Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki".

Dzisiejsze Centrum Techniki i Rozwoju Regionu mieści się w zabytkowym budynku dawnego tartaku Louisa Raphaelsohna. Budynek składał się z dwóch części: produkcyjnej i administracyjnej. Zabytkowy obiekt stanowi jedyny zachowany relikt dawnej "dzielnicy przemysłowej" Olsztyna z czasów dynamicznego rozwoju miasta w drugiej połowie XIX i początku XX wieku.

Obecnie ma tu swoją siedzibę Muzeum Nowoczesności. Prace remontowe polegały na wymianie pokrycia dachu, oczyszczeniu i wypełnieniu ubytków w murze, wymianie stolarki okiennej i odbudowy, rozebranego przed wojną, komina. Obiekt zdobył wyróżnienie w kategorii: "Architektura przemysłowa i dziedzictwo techniki".