Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach. W 1923 roku Bauhaus uznał go za obiekt wzorcowy

Nazwa obiektu pochodzi od nazwiska pierwszego właściciela, lokalnego przedsiębiorcy i kupca Ericha Weichmanna oraz sprzedawanego asortymentu - wysokiej jakości artykułów tekstylnych.

Dom tekstylny Weichmanna w Gliwicach: wzór dla innych

Budynek zaprojektował jeden z najważniejszych niemieckich architektów pierwszej połowy XX wieku Erich Mendelsohn. Wybudowano go w roku 1921 i oddano do użytku 22 stycznia roku 1922. Jego prostota elewacji i funkcjonalność posłużyły później za wzór dla innych domów towarowych na terenie ówczesnych Niemiec: w Stuttgarcie, Norymberdze czy we Wrocławiu.

Dom powstał na planie nieregularnym, zbliżonym do prostokąta. Został ujęty w prostej, ale dynamicznej formie, z wykorzystaniem gry linii i kątów ostrych. Żelbetowa konstrukcja jest uzupełniona cegłami. Ściany otynkowane były na gładko, a na parterze i piętrze dom jest mocno przeszklony. Budynek ma dwa piętra oraz niewielką nadbudowę, uznawaną za trzecie piętro. Pomieścił dwukondygnacyjny sklep z tekstyliami (na parterze i piętrze), biura (w przyziemiu), dział sprzedaży wysyłkowej i hurtowej (w piwnicy), mieszkania pracownicze (w wieży, na II piętrze i w piwnicy) oraz warsztaty, garaże i kotłownię (w piwnicy). Całość nakryta jest płaskim dachem. Obiekt wybudowała firma Richarda Kobana.

Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach: wizytówka awangardy

Budynek wzbudził znaczne zainteresowanie w kręgach architektury i sztuki. Już rok po powstaniu pokazano go na wystawie Bauhausu w Weimarze. W 1924 roku jego zdjęcie ozdobiło okładkę wydawnictwa promującego najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Gliwic, przedstawiały go również czasopisma branżowe m.in. w Paryżu i Moskwie. W 1926 roku został zaprezentowany na wystawie architektury nowoczesnej w warszawskiej Zachęcie. Szybko stał się wizytówką awangardowej architektury w Europie.

Przeczytaj także: Bauhaus -najbardziej wpływowa szkoła projektowania>>

Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach: zmiana nazwy

W 1930 roku Erwin Weichmann zakłada wraz z Maxem Altgassenem spółkę akcyjną. Gdy do władzy dochodzą naziści Weichmann jako Niemiec pochodzenia żydowskiego, zaczyna być prześladowany. Rodzina podejmuje decyzję o wyjeździe. W 1936 roku Weichmannowie przeprowadzają się do Zabrza, gdzie modernizują dom towarowy Heilbronów. Gdy represje wobec Żydów w Niemczech się nasilają, wiosną 1938 rodzina decyduje się na wyjazd do Stanów Zjednoczonych. Na miejsce osiedlenia wybierają w St. Luis. Zmieniają nazwisko na Winston, a w 1939 otwarta zostaje fabryka tekstylna Winton’s Fabrics.   Po wyjeździe Weichmanna sklep przeszedł na własność Maxa Altgassena (zginął w 1945 podczas bombardowania Drezna) i nazywa się Seidenhaus Altgassen. Działał do początku 1945 roku.

Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach: powojenna historia

W okresie powojennym w budynku ulokowano Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i księgarnię książek obcojęzycznych. W 1988 roku dom został wpisany do rejestry zabytków. W 2002 roku mocno zaniedbany obiekt kupiła firma H- Metallco. Budynek został wyremontowany, a właściciele za przeprowadzony remont otrzymali honorowe wyróżnienie „Moderna 2005” od architektów Śląska. Obecnie w budynku mieści się m.in. bank. W 2008 roku przy wejściu do banku odsłonięto pamiątkową tablicę poświęconą Erichowi Mendelsohnowi oraz tablicę informacyjną.

Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach na liście UNESCO?

Jest spora szansa na to, że Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach zostanie wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wszystko za sprawą międzynarodowej inicjatywy, mającej na celu wpis na listę UNESCO dzieł Ericha Mendelsohna. Do tej pory p o uhonorowano tak dwóch architektów: Le Corbusiera oraz Franka Lloyda Wrighta. Trwa postępowanie w sprawie podobnego wpisu budynków projektu Alvara Aalto i właśnie Mendelsohna.