Projekt nowoczesnego ośrodka kultury dla seniorów, autorstwa studentki Politechniki Rzeszowskiej

Cel projektu i lokalizacja

Celem pracy było wykreowanie przestrzeni nastawionej na działalność kulturalną przeznaczoną dla seniorów. Założeniem projektu stała się bryła o minimalistycznej formie, wyróżniającej się na tle architektury Rzeszowa, jednocześnie dostosowanej do potrzeb osób starszych pod względem funkcjonalnym. Stworzenie architektury przeznaczonej dla konkretnej grupy odbiorców jest odpowiedzą na postępujące zjawiska demograficzne w społeczeństwie oraz na kwestię uniwersalności projektowania architektury „bez barier”, dla każdego.

Na lokalizację opracowania wybrano teren znajdujący się w Rzeszowie, na osiedlu Matysówka. Obszar ten, niedawno przyłączony do miasta, posiada wysokie walory krajobrazowe. Budynek rozplanowano na wzgórzu, z którego rozciąga się widok na panoramę rzeszowską. Okolica charakteryzuje się niskim natężeniem ruchu samochodowego, dlatego powietrze nie jest zanieczyszczone. Działkę z dala od centrum wybrano w kontraście do dużego skupiska usług śródmieścia, oraz aby zwrócić uwagę na tereny, które mogłyby się stać ważnym punktem na mapie turystycznej i kulturalnej Rzeszowa.

Tematyka pracy

W założeniach przedprojektowych bryła miała być integralna z otoczeniem, ale również charakterystyczna ze względu na funkcję, którą ma pełnić. Postawiono na budynek nieprzekraczający dwóch kondygnacji, przez wzgląd na istniejące dwukondygnacyjne budynki sąsiednie oraz aspekt lokalizacji na wzniesieniu. Bryła została podzielona na trzy strefy: sportową, kulturalną oraz kulturalno-gastronomiczną, które spaja oszklony łącznik. Strefa kulturalno-gastronomiczna została wypiętrzona na następną kondygnację, aby stworzyć otwarcie widokowe na panoramę Rzeszowa. Została obrócona względem stron świata oraz pokryta dachem jednospadowym, aby poprawić nasłonecznienie i pozwolić na umieszczenie na połaci paneli fotowoltaicznych.

Sala widowiskowa tworzy osobną bryłę, a jej wysokość odpowiada dwóm kondygnacjom, wraz z pokryciem dachowym i więźbą. Zaproponowano dodatkowe wejście do tej części budynku od strony zachodniej, aby przemieszczanie się ludzi podczas większego wydarzenia odbywało się płynnie. Trzecią część założenia stanowi zaplecze techniczne oraz pomieszczenia sportowo-rekreacyjne. Widok na budynek od frontu ma nawiązywać do górzystego terenu, na którym znajduje się obiekt. Główny ciąg komunikacyjny stanowi hol wraz z częścią wystawową - zaproponowano całkowite przeszklenie go w celu doświetlenia wnętrza, oraz aby nadać lekkości założeniu, które rozplanowano na 1225 m kw. 

Droga projektowa 

Wstępne założenie obejmowało powstanie monolitycznego bloku, rozplanowanego wewnętrznie ze względu na funkcję pomieszczeń. W kolejnej fazie zdecydowano o rozdzieleniu poszczególnych segmentów (aby nadać lekkości założeniu) oraz połączeniu ich ażurowym korytarzem. Na trzecim etapie kształtowania budynku ścięto prostopadłościenne klocki dachami jednopołaciowymi, aby ułatwić montaż instalacji fotowoltaicznych oraz nawiązać kształtem do otaczającej zabudowy. 

Zagospodarowanie działki

Zaproponowano umieszczenie budynku w centralnej części działki, w miejscu, w którym jest ona najszersza. Wykorzystano istniejący dojazd do działki od strony jej wschodniej granicy, zaproponowano utwardzenie go asfaltem, wyrównanie oraz wprowadzenie ciągów pieszo-rowerowych. Przy narożu zaprojektowano wjazd w postaci drogi utwardzonej, prowadzącej do samego budynku, zapewniającej możliwość swobodnych dostaw. Przy wjeździe umieszczono naziemny parking dla samochodów osobowych. W zachodniej części działki, osłoniętej od strony południowej drzewami, stworzono miejsce do wypoczynku i integracji. Zaproponowano miejsca siedzące oraz swobodną przestrzeń do poruszania się. Koncepcja opiera się na układzie większych i mniejszych modułów, będących w widoku z góry prostokątami. Zaprojektowano klomby zieleni, duże segmenty przeznaczone do siedzenia oraz stoliki do szachów. W północnej części działki tereny zielone przeznaczone zostały do obsiania gatunkami roślin dziko rosnących, które utworzą przyjazną dla zwierząt łąkę kwietną.

Konstrukcja

Proponowane rozwiązania konstrukcyjne elementów nośnych obejmują wykonanie ścian w technologii szkieletowej. Wykonanie takiej konstrukcji cechuje się niskimi kosztami, możliwością budowy o każdej porze roku, szybkością wykonywania prac budowlanych i, w rezultacie, powstaniem budynku o dobrych parametrach cieplnych (możliwości pasywne). Istnieje opcja zamówienia gotowych prefabrykowanych elementów i zamontowania ich na placu budowy. Zaproponowano technologię ocieplania kostkami słomy, która pozytywnie wpływa na roczny bilans energetyczny budynku. W zrealizowanych inwestycjach, korzystających z tej technologii, zużycie energii jest o połowę niższe niż w standardowym budownictwie.