30 St Mary Axe w Londynie - "Ogórek" od Normana Fostera [IKONY ARCHITEKTURY]

Budynek stanął w miejscu biurowca Baltic Exchange, zniszczonego 10 kwietnia 1992 roku podczas zamachu bombowego dokonanego przez Irlandzką Armię Republikańską. W 1996 roku Norman Foster przedstawił projekt budowy na tym terenie 92 piętrowej wieży Millennium Tower, ale z planów zrezygnowano. Do koncepcji powrócono w 2001 roku. Projekt nowej wieży również stworzyli architekci z pracowni Foster & Partners Normana Foster.

30 St Mary Axe w Londynie: wieżowiec w liczbach

Budowę rozpoczęto w 2001 roku, zakończono w grudniu 2003, a wieżę oddano do użytku 28 kwietnia 2004. Kosztowała 400 milionów dolarów. Do budowy użyto 55 kilometrów stalowych części, ważących łącznie ok. 10 tys. ton. Pale, podtrzymujące konstrukcję, są wbite w ziemię na głębokość 27 metrów. 30 St Mary Axe ma 40 pięter, a jego wysokość wynosi 180 metrów. Budynek ma obły kształt - rozszerza się od dołu do środka i zwęża od środka do góry. Średnica budynku u podstawy wynosi 49 metrów, na poziomie 17. piętra osiąga maksymalną średnicę 57 metrów, po czym konstrukcja zwęża się do minimalnej średnicy 25 metrów. Jego kondygnacje poprzecinane są sześciopiętrowymi atriami, które zwykło nazywać się podniebnymi ogrodami.

30 St Mary Axe: szkło w roli głównej

„Ogórek” to pierwszy, prawdziwie ekologiczny wieżowiec świata. Budynek jest prawie w całości przeszklony, jego szczyt pokryty jest przezroczystą kopułą. Ściany biurowca są podwójnie oszklone. Powierzchnia zewnętrznej szklanej fasady wynosi 24 tys. mkw (powierzchnia pięciu boisk piłkarskich), a tworzą ją 5,5 tys. szklanych trójkątów. Ściana boczna każdego piętra jest nachylona do ścian bocznych sąsiednich pięter pod kątem 5 stopni. Wysokość pięter to 2.75 m.  W konstrukcji budynku znajduje się tylko jeden zaokrąglony kawałek szkła, znajduje się on w soczewce na szczycie.

30 St Mary Axe: naturalna wentylacja

Aerodynamiczny kształt sprawia, że ​​wiatr opływa wieżowiec, tworząc stałą różnicę ciśnień na różnych fasadach, co pozwala na naturalną wentylację budynku - pomiędzy każdą kondygnacją, w którą wchodzi powietrze, utworzono specjalne szczeliny. Dzięki temu 30 St Mary Axe przez osiem miesięcy w roku nie potrzebuje klimatyzacji, a dzięki maksymalnemu wykorzystaniu światła słonecznego zużywa o połowę mniej energii elektrycznej niż inne tego typu budynki.

30 St Mary Axe: windy i taras widokowy

Budynek obsługuje 16 szybkich wind. Jeżdżą z prędkością 6 metrów na sekundę. Razem mogą jednocześnie przewieźć 378 pasażerów. Windy wjeżdżają tylko na 39 piętro. Na 40. poziom, gdzie znajduje się bar, prowadzą marmurowe schody (ale dla osób niepełnosprawnych przygotowano specjalną windę). W budynku znajdują się także dwie główne klatki schodowe – na szczyt wiedzie 1037 stopni.

W „Ogórku” może jednocześnie przebywać do 4 tys. osób. Od 38 do 40 piętra znajdują się położone najwyżej w Londynie bary i restauracje. Mogą one pomieścić 50-70 gości w czasie obiadu oraz 120-260 gości w czasie przyjęcia koktajlowego. Na ostatnim piętrze pod szklaną kopułą obok baru znajduje się taras widokowy.

30 St Mary Axe: nagrody

30 St Mary Axe został wyróżniony wieloma nagrodami. W 2004 roku projekt otrzymał doroczną prestiżową nagrodę Jamesa Stirlinga (od Royal Institute of British Architects), a w 2003 roku doroczną nagrodę Emporis Skyscraper Award dla najlepszego drapacza chmur na świecie. W 2005 r. biurowiec został uznany za najatrakcyjniejszą i najchętniej oglądaną nową konstrukcję na świecie.

30 St Mary Axe: wieżowiec w filmach

„Ogórek” pojawił się w wielu filmach, m.in.: „Harry Potter i Książę Półkrwi”, „Nagi Instynkt 2” i „Wszystko gra”.