Pawilon w Barcelonie. Ikona modernizmu od Miesa van der Rohe [IKONY ARCHITEKTURY]

Pawilon barceloński

Modernistyczny pawilon barceloński, zaprojektowany przez Miesa van der Rohe, powstał w 1929 roku. Był pawilonem wejściowym na teren niemieckiej części Światowej Wystawy (EXPO). Ludwig Mies van der Rohe otrzymał zlecenie projektu pawilonu z wolnej ręki - przyczynił się do tego m.in. sukces wystawy Werkbunudu w Stuttgardzie. Równolegle pracował on nad projektem willi Tugendhatów w Brnie.

Architekt stanął przed nie łatwym zadaniem. Pawilon w Barcelonie miał być wizytówką niemieckiego przemysłu i rzemiosła. Pokazać nowoczesność, precyzję i śmiałe patrzenie w przyszłość. W dniu otwarcia wystawy w pawilonie odbyło się przyjęcie. Uczestniczył w nim król Hiszpanii Alfons XIII Burbon. Mies van der Rohe oprowadził króla po budynku. Jak podaje wiele źródeł, hiszpański władca był pod sporym wrażeniem.

Pawilon w Barcelonie - Van der Rohe

Nic dziwnego, pawilon barceloński był architekturą na wskroś nowoczesną. Prostą formą korzystającą z zasady wolnego planu oraz kontinuum przestrzennego. Pawilon stanął na niewielkim trawertynowym cokole ze stawem. W jego wodach widzimy lustrzane odbicie bryły. Ściany stanowią wolnostojące elementy. Odseparowane są one od reszty budynku, uwolnione od swojej tradycyjnej funkcji nośnej. Strop parterowego pawilonu spoczywa  na stalowych kolumnach o przekroju krzyżowym. Płaszczyzna dachu biegnie równolegle do podstawy budynku. Poszczególne pomieszczenia oddzielone są od siebie gładkimi przegrodami z luksusowych kamieni.

Oszczędną, prostą formę połączono z bogactwem naturalnych kamieni - marmuru, onyksu czy trawertynu. Żyłkowania kamieni są naturalnymi, bardzo eleganckimi ornamentami. Mies van der Rohe stworzył przemyślaną kompozycję, zestawiając ze sobą poszczególne materiały. Pod uwagę brał różną przezroczystość, kolor i rysunek powierzchni kamieni. Pełne mury zestawiono z półprzeźroczystym onyksem, oraz zupełnie transparentnym szkłem. Nie ma tu podziału na część wewnętrzną i zewnętrzną. Dom jest częścią natury, a ona przenika do poszczególnych pomieszczeń.

W niezadaszonej, osłoniętej trzema ścianami części pawilonu znajduje się jeszcze jeden staw, w którym odbija się niebo. Po lewej stronie stawu stanęła rzeźba Georga Kolbego z 1925 roku. Delikatny kobiecy akt doskonale komponuje się z modernistyczną architekturą.

Mies van der Rohe - meble

Pawilon w Barcelonie to również meble, które na stałe zapisały się w historii wzornictwa. Stanęły tu m.in. specjalnie zaprojektowane przez Miesa van der Rohe fotele i taborety (powstały z myślą o hiszpańskim królu i jego świcie). Składały się z chromowanej ramy w kształcie litery X oraz dwóch prostokątnych pikowanych poduszek. Meble znane jako Barcelona Chair zdobyły ogromne uznanie. Od roku 1947 ich głównym producentem jest firma Knoll.

Życie pawilonu nie trwało długo i zakończyło się wraz z wystawą, której towarzyszył. Modernistyczny obiekt został rozebrany, a jego części sprzedano. Rzeźba Kolbego (znana jako Poranek lub Przebudzenie jutrzenki) została przewieziona do Berlina. Po pawilonie w Barcelonie zostało tylko kilka zdjęć. Obiekt wciąż żył w świadomości architektów i pasjonatów modernizmu. Był stale reprodukowany w setkach książek i albumów.

Rekonstrukcja pawilonu w Barcelonie

O niesamowitej sile rażenie tego niewielkiego pawilonu świadczy fakt, że po ponad pięciu dekadach władze Barcelony postanowiły go odtworzyć z pieczołowitością i wiernością oryginałowi. Cristian Cirici, Fernando Ramos i Ignasi de Solà-Morales przygotowali projekt rekonstrukcji pawilonu w Barcelonie. Korzystali z odnalezionych zdjęć lotniczych, planów i archiwalnych fotografii. Wykonano również kopię rzeźby Kolbego.  Zrekonstruowany pawilon został otwarty w 1986 roku - w setną rocznicę urodzin Miesa van der Rohe.

Pawilon w Barcelonie - zwiedzanie

Obecnie w pawilonie barcelońskim odbywają się konferencje i spotkania branżowe. Modernistyczny obiekt udostępniony jest także do zwiedzania. Arcydzieło Miesa van der Rohe można oglądać od poniedziałku do niedzieli (od marca do października w godz. 10.00 - 20.00; od listopada do lutego od 10.00 do 18.000).  Wstęp kosztuje 7 euro.

Pawilon w Barcelonie ciekawostki:

• Poza pawilonem wejściowym Mies van der Rohe zaprojektował na wystawę w Barcelonie pawilon niemieckiego przemysłu elektrycznego
• Oryginalna rzeźba Georga Kolbego z pawilonu w Barcelonie,  stoi obecnie zapleczu ratusza dzielnicy Schöneberg w Berlinie
• Podczas prac nad rekonstrukcją pawilonu najwięcej problemów sprawiło znalezienie onyksowej płyty o podobnym do oryginału wzorze

Pawilon w Barcelonie - plan