Biały Dom w Waszyngtonie: symbol amerykańskiej władzy [IKONY ARCHITEKTURY]
Biały Dom (The White House), jest nie tylko oficjalną rezydencją i miejscem pracy prezydenta Stanów Zjednoczonych, ale także jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków na świecie. Położony przy 1600 Pennsylvania Avenue NW w Waszyngtonie, budynek ten stał się symbolem amerykańskiej władzy i demokracji. Kiedy powstał? Ile ma pokoi? Jakie tajemnice skrywa?
Biały Dom bez wątpienia jest symbolem amerykańskiej władzy. Ale zanim stał się jednym z najważniejszych obiektów na politycznej mapie świata, historia amerykańskiej państwowości toczyła się w innych miejscach. Jerzego Waszyngtona zaprzysiężono w Nowym Jorku w 1789 roku. Deklarację Niepodległości i Konstytucję uchwalono w Filadelfii. Nowe państwo chciało jednak zbudować "od podstaw" miasto, w której swoje siedziby miałyby mieć najważniejsze organy władzy i administracji. Zdecydowano się na teren nad rzeką Potomak w stanie Wirginia. Miasto nazwano Waszyngtonem, na cześć pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Kto zaprojektował Biały Dom?
Prezydent Waszyngton wraz z architektem miejskim Pierre’em L’Enfantem wybrali miejsce, w którym miała powstać prezydencka siedziba. Ogłoszono konkurs architektoniczny, który zwyciężył James Hoban, irlandzki architekt, autor m.in. budynku magistratu w Charleston – stolicy Południowej Karoliny. Historycy sztuki dopatrują się inspiracji m.in. siedzibą irlandzkiego parlamentu w Dublinie czy rezydencją Chateau of Rastignac na południu Francji.
Budynek, położony w Waszyngtonie przy 1600 Pennsylvania Avenue, zaczął powstawać w październiku 1792 roku. Na budowie pracowali głównie głównie niewolnicy z Afryki i imigranci z Europy. Biały Dom oddano do użytku po ośmiu latach budowy, 1 listopada 1800 roku. Całkowity koszt budowy wyniósł około 230 tysięcy ówczesnych dolarów (dziś to odpowiednik ok. czterech milionów).
Biały Dom - historia
Pierwszym prezydentem, który tu zamieszkał, był John Adams. Budynek nazywano Pałacem Prezydenckim, Domem Prezydenckim i Siedzibą Władz Wykonawczych. Dwanaście lat po zakończeniu budowy, siedziba amerykańskich władz w czasie wojny o niepodległość została podpalona przez wojska brytyjskie. Ocalały jedynie ściany zewnętrzne, a i te musiały zostać zburzone i wybudowane od początku. Odbudową kierował ponownie James Hoban, który zaproponował powiększenie konstrukcji. W czasie prac powstały nowe portyki – północny i półkolisty południowy, a prace kamieniarskie w nich wykonali rzemieślnicy włoscy pracujący przy budowie Kapitolu. Wtedy też dom zbudowany z piaskowca został pomalowany na biało (mieszaniną wapna, kleju ryżowego, kazeiny i ołowiu).
Poprawki i rozbudowę obiektu zarządził już trzeci prezydent USA Thomas Jefferson. Zapoczątkował on nową tradycję - każda para prezydencka zamieszkująca Biały Dom wprowadza do budynku ulepszenia, ale nie zmienia jego zewnętrznych ścian, kształt rezydencji pozostaje klasycystyczny, z charakterystycznym znajdującym się od frontu, wejściem z kolumnami jońskimi i wieńczącą budynek balustradą.
Od kiedy jest to "Biały Dom"?
Pierwszy raz „Białym Domem" nazwał go prezydent Theodore Roosevelt w 1901 roku. On też przeniósł biura z drugiego piętra rezydencji do nowo wybudowanego tymczasowego budynku biurowego (obecnie zwanego Zachodnim Skrzydłem). Remont został zaplanowany i przeprowadzony przez słynną nowojorską firmę architektoniczną McKim, Mead i White. Następca Roosevelta, prezydent William Howard Taft, powiększył skrzydło biurowe.
W latach 1945–1953, za prezydentury Harry’ego Trumana, Biały Dom był w tak fatalnym stanie, że groziło mu zawalenie. Zaproponowano wówczas prezydentowi trzy warianty: wybudowanie nowej rezydencji, zburzenie i postawienie repliki Białego Domu lub budowę nowego wnętrza z pozostawienie, oryginalnej fasady. Prezydent wybrał trzecią opcję. Na żądanie prezydenta pod domem powstały dwa dodatkowe piętra.
Ten gmach ma tyle przejść i zakamarków, że gdyby nie mój pies Barney, miałbym trudności z trafieniem do wyjścia.
Biały Dom od środka
Dziś budynek ma sześć pięter. Składa się z trzech części. Najstarsza to położona w centrum Rezydencja Wykonawcza. Na parterze mieszą się biblioteka, mniejsze pomieszczenia służące oficjalnym celom, a także kuchnia i inne pomieszczenia gospodarcze. Pierwsze piętro tzw. państwowe jest reprezentacyjne - odbywają się na największe państwowe ceremonie. Na drugim i trzecim piętrze znajdują się pokoje gościnne oraz sypialnie i mieszkanie prezydenta. Na poziomach podziemnych znajduje się schron oraz pomieszczenia gospodarcze i magazynowe.
Zachodnie skrzydło to miejsce pracy prezydenta. Znajduje się tam Gabinet Owalny oraz tzw. sala gabinetu, w której odbywają się posiedzenia z udziałem prezydenta. Część skrzydła przeznaczona jest dla dziennikarzy. Jest tam audytorium do udzielania wywiadów i konferencji prasowych. Na podziemnym poziomie znajduje się Pokój Dowodzenia. Służy on prezydentowi, za miejsce spotkań z urzędnikami wojskowymi oraz służbami wywiadowczymi. Skrzydło to jest zamknięte dla osób zwiedzających.
Wschodnie skrzydło powstało w 1942 roku, aby ukryć budowę podziemnego bunkra. Bunkier jest czynny i może przetrzymać nawet atak nuklearny. 11 września 2001 roku schronili się w nim wiceprezydent Dick Cheney oraz najwyżsi urzędnicy prezydenccy (sam prezydent w chwili ataku przebywał na Florydzie, skąd został ewakuowany do bazy wojskowej z dala od stolicy). W tej części Domu mieszczą się też biura Pierwszej Damy i jej pracowników, a także pomieszczenia związane z turystyczną rolą Białego Domu. W budynku jest także kino, kręgielnia i pokój bilardowy.
Cały Biały Dom ma 132 pokoi, 32 łazienki, 412 drzwi, 147 okien, 28 kominków, siedem zejść schodowych oraz trzy windy. Aby go pomalować z zewnątrz potrzeba ponad 2,1 tys. litrów białej farby! Do tzw. kompleksu Białego Domu (White House Complex) zaliczane są także sąsiadujący z Białym Domem gmach Urzędu Wykonawczego Prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz przyległe tereny zielone o powierzchni 7,3 hektara. Na tzw. południowym trawniku urządzono lądowisko dla helikoptera Marine One transportującego prezydenta, a na północnym rosną drzewa, których posadzenie nakazał jeszcze Thomas Jefferson. W parku zorganizowano ścieżkę do joggingu, jest także kort do tenisa. Otaczające rezydencję prezydencką ogrody to dzieło Pierwszych Dam.
To Biały Dom jest wielką narodową instytucją, świętością i skarbem Amerykanów, do którego prezydent jest tylko dodatkiem, a nie odwrotnie
Biały Dom ma swoje duchy. Najbardziej znanym jest duch Prezydenta Abrahama Lincolna, który był widziany wielokrotnie w pobliżu swojej byłej sypialni. Głos Prezydenta Harrisona można usłyszeć na strychu, gdzie widziane były także duchy Prezydenta Andrew Jacksona oraz pierwszych dam Abigail Adams i Dolly Madison. Natomiast w suterenie pojawia się czasami duch czarnego kota, który zawsze zwiastuje tragedię.
- Więcej o:
Mäusebunker, czyli Mysi Bunkier w Berlinie. Brutalizm uratowany [IKONY ARCHITEKTURY]
30 St Mary Axe w Londynie - "Ogórek" od Normana Fostera [IKONY ARCHITEKTURY]
Seagram Building w Nowym Jorku. Szklany wieżowiec Miesa van der Rohe [IKONY ARCHITEKTURY]
Empire State Building - wieżowiec, który stał się symbolem Nowego Jorku [IKONY ARCHITEKTURY]
MIT Chapel - kaplica światła Eero Saarinena [IKONY ARCHITEKTURY]
Opera w Sydney. Jørn Utzon zaprojektował symbol miasta [IKONY ARCHITEKTURY]
Atomium w Brukseli. Miało zostać rozebrane a stało się symbolem miasta [IKONY ARCHITEKTURY]
Willa Savoye Le Corbusiera. Biała kostka rzucona na trawę [IKONY ARCHITEKTURY]