Królewski Teatr Narodowy w Londynie - kontrowersyjny brutal [IKONY ARCHITEKTURY]

Założony w 1963 roku Królewski Teatr Narodowy (Royal National Theatre) w Londynie to obok Royal Shakespeare Company i Royal Opera House, jedna z trzech najważniejszych instytucji teatralnych w Wielkiej Brytanii, współfinansowanych ze środków publicznych.

Od 1976 roku siedzibą Królewskiego Teatru Narodowego jest budynek przy South Bank, w samym centrum Londynu. Zaprojektował go Sir Denys Louis Lasdun - brytyjski architekt, jeden z najważniejszych twórców brutalistycznej architektury na Wyspach.

Od samego początku bryła budziła mnóstwo kontrowersji. Cóż, można by się spodziewać, że siedziba Teatru Narodowego będzie eleganckim, klasycyzującym gmachem. Nic bardziej mylnego - powstała masywna, betonowa budowla. Do najsłynniejszych krytyków tego budynku należał Książę Karol, który w 1988 roku powiedział "budowa tego teatru była sprytnym sposobem na budowę betonowego silosa elektrowni atomowej w centrum miasta, bez wzbudzania podejrzeń". Mieszkańcy Londynu wciąż są podzieleni. Według badan sondażowych, budynek znalazł się jako jedyny zarówno w dziesiątce najlepszych jak i najbrzydszych budynków Londynu.

National Theatre może wydać się niedostępną twierdzą sztuki. Ale to tylko pierwsze wrażenie. Budynek jest zbiorem przenikających się wertykalnych i horyzontalnych płaszczyzn. Dwie przysadziste wieże otoczone są schodzącymi w kierunku rzeki platformami. System kładek i schodów wiąże teatr z otoczeniem, a granica jest chwilami niezauważalna.

Otwarte dla wszystkich foyer to stonowana przestrzeń z mocnymi akcentami filarów i brył klatek schodowych. Na ścianach zostały wyeksponowane odciski drewnianych szalunków. Le Corbusier napisał kiedyś, że surowy beton z odciśniętymi szalunkami ma godność pokrytej zmarszczkami twarzy. Lasdun doskonale rozumie to tworzywo: "beton to trudny materiał, może jednak być piękny, jeśli jest użyty zgodnie ze swoją naturą. Ale musisz pracować w określonej skali...  To nie jest milutki materiał na małe rzeczy".

W gmachu znajdują się trzy sale teatralne - “Olivier Theatre” na 1160 widzów, “Lyttelton Theatre” na 980 osób oraz “Dorfman Theatre" na 400 widzów. Są tu również restauracje, kawiarnie, pomieszczenia dla aktorów i obsługi technicznej oraz maszyneria.

Kester Ratterbury - profesor architektury na Uniwesytecie Westminster uznała budynek Królewskiego Teatru Narodowego w Londynie za „przykład najlepszych cech brutalizmu, takich jak dynamizm, efekt szokowania odbiorcy czy kreowanie złożonych, wpisujących się w kontekst przestrzeni”.