Centralna Kolej Transandyjska. Jedno z najważniejszych osiągnięć światowej inżynierii jest dziełem Polaka
Wybudowana przez Ernesta Malinowskiego linia kolejowa aż do 2006 roku dzierżyła tytuł najwyżej położonej na świecie. Zaprojektowana przez niego w XIX wieku Centralna Kolej Transandyjska biegnie miejscami na wysokości nawet 5000 metrów.

Ernest Malinowski urodził się 5 stycznia 1818 roku w Sewerynach na Wołyniu. Po powstaniu listopadowym rodzina wyemigrowała do Francji. W Paryżu z wyróżnieniem ukończył słynną na całą Europę uczelnię techniczną - École des Ponts et Chaussées. W 1851 roku otrzymał propozycję wyjazdu do Peru. Wraz z kilkoma cenionymi francuskimi inżynierami podpisał z peruwiańskim rządem sześcioletni kontrakt. Początkowo zajmował się organizacją szkolnictwa technicznego. Pracował też m.in. nad poprawą stanu ulic w kluczowych miastach i modernizacją Casa de Moneda w Limie (mennicy).
Ernest Malinowski w Peru
W 1858 roku przedłużył kontrakt z peruwiańskim rządem. Rok później, wraz z Mario Alleonem i Gerritem Backusem, zaprojektował mierzącą 74 km linię kolejową Pisco-Ico. W 1864 roku Ernestowi Malinowskiemu i dwóm innym inżynierom powierzono zaprojektowanie 277-kilometrowej linii kolejowej z portu w Chimbote do górskiej miejscowości Huare (ze względu na problemy finansowe poprzestano na 136-kilometrowym odcinku).
Po wojnie z Hiszpanią w 1865 roku, podczas której Malinowski opracował plan obrony portu Callao, w 1869 roku polskiemu inżynierowi zlecono opracowanie założeń techniczno-ekonomicznych połączenia rejonu Limy z zasobnym w minerały regionem Cerro de Pasco i żyzną doliną Jauja. Projekt Malinowskiego zakładał wykucie półek skalnych, na których miały zmieścić się tory. Na linii mierzącej 218 km miały powstać 63 tunele o łącznej długości 6000 m, a oprócz tego – 30 mostów i wiaduktów. Najwyższy punkt miał znajdować się na wysokości aż 4784 m n.p.m.



Centralna Kolej Transandyjska
Budowę linii rozpoczęto w 1872 roku od strony Callao. W pierwszym etapie - zagospodarowanie terenów nizinnych i wyżynnych, prace przebiegały bez większych utrudnień. Trudności pojawiły się, gdy budowniczowie dotarli do Andów. W pracach uczestniczyło ok. 10 tys. robotników. Warunki były wyjątkowo trudne. Materiały transportowano na grzbietach zwierząt i ramionach tragarzy. Budowniczych dziesiątkowała bartoneloza – choroba przenoszona przez moskity. Pracę przerwała wojna z Chile, która wybuchła w 1878 roku. Wznowiono je osiem lat później. Choć działania wojenne uszkodziły infrastrukturę kolei transandyjskiej, jednak najważniejsze wiadukty i mosty ocalały. I tak 10 stycznia 1893 roku nowa linią do La Oroya pojechał pierwszy pociąg. Na początku XX w. przedłużono linię do centrum przemysłu wydobywczego w Cerro de Pasco, a także do Huancayo w dolinie Jauja. Wszystkie trzy odcinki łącznie liczyły 332 km.
W 1908 roku transandyjska linia kolejowa została w całości zakończona (346 km długości). Prowadzi od poziomu oceanu – portu Callao w Limie, poprzez andyjską przełęcz Ticlio, gdzie osiąga wysokość 4818 m n.p.m., aż do Huancayo leżącego po drugiej stronie gór na wysokości 3260 m n.p.m. Na trasie z Limy do La Oroya wykuto 63 tunele o łącznej długości ponad 6 km oraz powstało 61 mostów i wiaduktów o łącznej długości około 2 km (najdłuższy wiadukt ma 175 metrów i łączy brzegi wąwozu Verrugas; jest podpierany na trzech filarach ze stalowych kratownic, z których najwyższy ma prawie 77 m).
Pobite zostały ówczesne rekordy dotyczące kolei, powstał m.in. najdłuższy (1177 m) i najwyżej na świecie usytuowany tunel (4781 m n.p.m.) oraz węzeł kolejowy (4818 m n.p.m.).


Ernest Malinowski zmarł w Limie 2 marca 1899 roku. W 1999 roku w najwyższym punkcie kolei transandyjskiej, na przełęczy Ticlio na wysokości 4818 m n.p.m. stanął pomnik jemu poświęcony. Pod godłami Peru i Polski umieszczono napis: "Ernest Malinowski 1818-1899. Inżynier polski, patriota peruwiański, bohater obrony Callao 1866, budowniczy Centralnej Kolei Transandyjskiej".
Rekord pobity
W 2006 roku zakończono budowę kolei tybetańskiej łączącej łącząca Xining (chińskie miasto w prowincji Qinghai) z Lhasą, stolicą Tybetańskiego Regionu Autonomicznego. Jest to obecnie najwyżej położony szlak kolejowy na świecie. Stacja Tanggula znajdująca się na wysokości 5068 m n.p.m. jest najwyżej położoną stacją kolejową na świecie. Ale dzieło polskiego inżyniera, biegnąca przez Andy sieć kolejowa, wciąż jest uważana za jedno z najważniejszych osiągnięć światowej inżynierii.
- Więcej o:
Najstarszy wiszący most żelazny w Europie jest w Ozimku. Był wzorem dla mostu Golden Gate w San Francisco
Most przy Zaporze Hoovera [NIESAMOWITE KONSTRUKCJE]
Największe w Europie wodne skrzyżowanie! Niezwykły wyczyn inżynieryjny
Maurzyce - pierwszy na świecie spawany most drogowy projektu Stefana Bryły. Trafi na listę UNESCO?
Zakończono montaż próbny nowego budynku głównego Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego
Polscy eksperci współtworzyli Plan Działania dla Zielonego Wilna. Jak zmieni się miasto?
Konstruktywiści - budowniczowie rewolucji. Ich wizje nadal zaskakują rozmachem
Pracownia architektoniczna Tremend świętuje swoje 15-lecie. Oto jej najciekawsze projekty